2011-03-21

Kynleg Kilja

Ég held að það sé margt til í því sem kunningjakona mín skrifaði mér (og öðrum sem höfum verið viðriðin Kilju-bréfið). Hún skrifaði:
Alltaf skal einhver velviljuð kona koma körlunum til varnar.
Júlía Margrét Alexandersdóttir, sem er áreiðanlega mjög velviljuð, skrifar grein í Frétttablaðið í dag. Það fyrsta sem mér datt í hug eftir að hafa lesið greinina var: „Aumingja Egill að þurfa að lenda í þessu einelti ...“.

Það er ýmislegt athugavert við það sem Júlía Margrét skrifar:

1. „Það má deila á þessa aðferðafræði þótt ég efi ekki niðurstöður“

Þetta hafa margir sagt síðan greinin okkar birtist í Fréttatímanum, en enginn hefur getað sagt okkur það nákvæmlega hvað er að aðferðafræðinni. Ef þáttafærslurnar gefa ekki rétta mynd af því hvað gerist í þáttunum, þætti mér réttara að gagnrýna Egil Helgason fyrir að vera jafnkarllægur í þáttafærslunum sínum og raun ber vitni. Það er ekkert að aðferðafræðinni.

2. „Góður þáttur Sigríðar Pétursdóttur, Kvika, er í eftirlæti undirritaðrar. Kvikmyndasagan er hins vegar sama marki brennd og bókmenntafortíðin; karlmenn eru þar í aðalhlutverki og þrátt fyrir mjög góða þátttöku kvenna í setti Sigríðar eru karlmenn þar eflaust í meirihluta séu viðfangsefnin dregin með í sama pott með sama hætti.“

Er þetta ekki alveg týpískt? Alltaf þegar karlmenn eru gagnrýndir þarf að draga fram einhverja konu og benda á að hún hegði sér nú fjandakornið alveg eins! Þessi samlíking er ekki einungis fáránleg; hún er kolröng. Frá áramótum hefur Sigríður rætt við átta konur og tíu karla. Hlutföllin eru sem sagt 45/55. Ég myndi telja það öllu jafnara kynjahlutfall en 23/77. Sigríður tekur þar að auki meðvitaðar ákvarðanir til að jafna hlut kynjanna í þáttum sínum. Það verður seint hægt að segja það um Egil Helgason.

3. „Fljótlegast í þessu öllu, er að líta hvorki til hægri né vinstri og beina spjótum að þáttastjórnandanum. Ég held þetta sé hins vegar kjörið tækifæri til að staldra við og velta við margfalt fleiri steinum. Í hvaða röð viljum við breyta þessu - eigum við að byrja á egginu eða hænunni. Ef Egill er bakarinn eru bókaútgefendur smiðirnir, sem stjórna því hvað kemur út.“

Við litum alltsvo hvorki til hægri né vinstri, beindum spjótunum að þáttastjórnandanum, hengdum bakara fyrir smið, veltum vitlausum steinum og byrjuðum á egginu (fyrirgefið háðsglósuna, ég stenst bara ekki mátið ... ef ég hefði bara haft 390 orð, þá hefði ég kannski látið eina myndlíkingu duga). Aumingja Egill ... Hann er bara að endurspegla raunveruleikann í þáttunum sínum. Hversu lengi ætlum við að leyfa körlum að nota þessa afsökun til þess að sporna við auknum réttindum kvenna? Þetta er rangt og ég er viss um að ef Júlía Margrét veltir því aðeins betur fyrir sér kemst hún að sömu niðurstöðu og við. Bókmenntaþátturinn Kiljan endurspeglar ekki raunveruleika íslensks bókmenntalífs. Hann endurspeglar karlkynshluta íslensks bókmenntalífs. Það er hins vegar alveg rétt að það má velta fleiri steinum. Okkur fannst bara brýnt að byrja þar sem kynjamismununin var sem augljósust. Það ætti líka að vera deginum ljósara að það er þáttastjórnandinn sem ákveður hverjir mæta í þáttinn hans og það er þáttastjórnandinn sem getur tekið meðvitaða ákvörðun um að gera báðum kynjum jafnhátt undir höfði þótt þeim sé kannski ekki gert það annars staðar í þjóðfélaginu. Það kallast að sýna gott fordæmi.

9 ummæli:

Hildur Lilliendahl sagði...

JESS! Ég var rétt búin að lesa þessa bakþanka þegar ég endaði hér, hafði velt því fyrir mér í smástund hvort ég ætti að reyna að svara þeim en komst eiginlega að þeirri niðurstöðu að þeir væru óskiljanlegir og það væri ekki hægt. Það hefur þú nú afsannað.

Nafnlaus sagði...

Ég átti þessar umræður í gær:
Ef sama aðferð er notuð á Kviku og notuð er á Kiljuna; "um hvað var rætt" - eins og stendur í greininni í Fréttatímanum - getur útkoman varla verið annað en körlunum í hag í þætti Sigríðar. Það hefur ekkert með gæði Kviku að gera. Er einfaldlega kvikmyndasögu málsins samkvæmt - þar sem karlmenn eru 90 prósent þáttakenda.

konur í setti sigríðar, sem viðmælendur - er hins vegar til fyrirmyndar.

Hvort þáttur Egils eigi hins vegar að dvelja jafnmikið í karlafortíð og hann gerir er enn önnur umræða.

Mbkv.
Júlía Margrét

Sigurbjörn sagði...

Eftir að hafa lesið pistilinn þinn gæti maður haldið að þér finnist það bara í himna lagi.

Þú ættir kannski að telja viðmælendur og umfjöllunarefni Kvikunnar áður en þú notar þáttinn til að réttlæta jágt hlutfall kvenna í Kiljunni.

Reiknirðu bara viðmælendur Egils frá áramótum er hlutfall kvenna undir 15%.

Nafnlaus sagði...

Já, þú verður víst bara að draga þínar ályktanir með það hvort mér er sama eða ekki. Sé ekkert í pistlinum sem gefur það til kynna.

Bréfið í Fréttatímanum varð til þess að vekja fólk til umhugsunar hvað þessari skekkju veldur.

Umræðan þarf líka að þola að fleiri sjónahorn detti inn á borðið án þess að hrópa "varnarræða". Svolítið ódýrt trikk.

Sigurbjörn sagði...

Bréfið í Kiljunni varð til þess að fólk byrjaði að nota það sem afsökun fyrir Egil Helgason að hann væri bara að endurspegla raunveruleikann. Þá afsökun notar þú líka, og það er það sem mér þykir furðulegt.

Sigurbjörn sagði...

Ég skil ekki hvernig þú getur túlkað þetta sem „varnarræðu“. Ég átta mig bara ekki á því hvernig þú getur fundið upp á því að bera þetta tvennt saman eins og þú gerir þegar það er svo augljóslega ólíkt.

Erna Erlingsdóttir sagði...

Ég held að öllum sem komu nálægt Kiljubréfinu finnist ástæða til að skoða málin á fleiri vígstöðvum. En einn af göllunum við pistilinn í Fréttablaðinu var að þar birtist, hvort sem það hefur verið viljandi eða óvart, ein af mörgum kunnuglegum aðferðum til að slá gagnrýni út af borðinu, þ.e. hugmyndin um að gagnrýni á tiltekið atriði hljóti að vera óeðlileg af því að ýmislegt fleira sé líka gagnrýnivert.

Nafnlaus sagði...

"Alltaf skal einhver velviljuð kona koma körlunum til varnar"

Þessi frasi er ein af mörgum kunnuglegum aðferðum við að slá gagnrýni út af borðinu.

Erna Erlingsdóttir sagði...

Hmmm, "Nafnlaus", þessi athugasemd ætti betur við ef tilvitnunin væri veigameira efni í pistli Sigurbjarnar en raun ber vitni. En ef þú hefur lesið alla færsluna sérðu kannski að þar er Fréttablaðspistlinum svarað með staðreyndum og rökum. Það flokkast varla undir að slá gagnrýni út af borðinu.