Fordómar í garð feðra

Ritstjórn vefsins bleikt.is mun seint læra að taka til sín gagnrýni.

Hér er nýjasta dæmið um það hvernig karlmönnum er lýst á bleikt.is.

Undir yfirskriftinni „Er það ekki svona að vera pabbi?“ birtir ritstjórnin mynd af karli sem situr í sófa með sofandi barn á maganum. Hann er að spila tölvuspil ...

Ég get upplýst ykkur hjá bleikt.is að það er einmitt ekki svona að vera pabbi. Það gefst alla vega sjaldan tími til tölvuleikja á mínu heimili.


Ykkur þykir þetta áreiðanlega voðalega fyndið og skemmtilegt, en textinn við myndina lýsir gamaldags viðhorfum til feðra sem einskins nýtra letingja sem eru fjarverandi í uppeldi barnanna sinna.

Hættið!

Eyjan

Eyjan krækir á bloggið mitt frá forsíðunni. Ég hef beðið um að krækjan verði fjarlægð.


Ég ætla að senda Eyjunni reikning ef það verður ekki gert. Ég var að hugsa um 1 000 krónur á hvern einstakling sem kemur hingað þaðan. Er það ekki bara sanngjarnt?

Prinsaskólinn

Anna og útlitið ætlar að kenna stelpum að ganga ekki eins og rækjur. Hún ætlar að kenna þeim að hegða sér almennilega (það væri gaman að fá nánari útskýringar á þessu hjá Önnu, en miðað við það hversu langan tíma það hefur tekið hana að svara fyrirspurnum mínum um prinsaskóla gæti það tekið allt að tvær vikur að fá hana til þess að svara því).

Ég myndi ekki treysta Önnu Gunnarsdóttur til þess að aga dóttur mína fyrir fimmaura. Ég geri ráð fyrir því að það sé flestum foreldrum fært að kenna börnum sínum (strákum og stelpum) að príla ekki á húsgögnum og almennilega borðsiði.

Ég treysti dóttur minni betur en Önnu Gunnarsdóttur að velja hvaða litum hún vill klæðast. Ég kæri mig ekki um að sjálfstraust hennar sé brotið niður þannig að hún þurfi að fara eftir einhverjum fyrirfram ákveðnum reglum (sem Anna hefur sett saman eftir kúnstarinnar reglum, að sjálfsögðu) við klæðaburð.

„[B]örn eiga allt of mikið af fötum“, segir Anna. Hún ætlar að kenna stelpum hve mikið af fötum þær þurfa að eiga (ég býst við að þetta sé þá einhver míní-útgáfa af hinum fullkomna fataskáp drottningarinnar). Ábyrgðin á fatakaupum er þar með færð frá foreldrunum yfir á barnið. Eigum við ekki bara að rétta barninu vísa-kortið og senda það af stað í Kringluna?

Það þarf ekkert að kenna stelpum að raða fötum saman á mismunandi máta. Þær mega bara raða þeim saman eins og þær lystir.

Útlitsdýrkunin er ekki langt undan. Anna ætlar að kenna stelpunum hvernig þær geti látið klippa sig svo þær verði meira aðlaðandi. Hún ætlar að kenna þeim hvernig hálsmál geri þær fallegri. Prinsessunámskeiðið snýst ekkert um það að kenna stelpum hvernig þær eigi að bera sig. Með orðum Sigrúnar Daníelsdóttur, sálfræðings, það kennir ungum stúlkum að vera augnayndi.

Það þarf ekkert prinsessunámskeið til að kenna stelpum að klippa á sér neglurnar. Það þarf heldur ekkert prinsessunámskeið til þess að kenna stelpum að vera beinar í baki. Til hvers þarf að kenna fimm ára börnum að þekkja muninn á prinsessusniði og beinu sniði?


Ef stelpur á aldrinum 5-15 ára þurfa á einhverju námsskeiði að halda, þá er það námsskeið í því að láta drauma sína rætast og öðlast meira sjálfstraust. Þetta tvennt læra þær ekki í prinsessuskólanum.

Og ... Af hverju í ósköpunum er ekki hægt að kenna öllum þessum strákum sem ganga hoknir um að hætta að ganga eins og rækjur?

Ég elska að vera femínisti

Lena Mist elskar að vera stelpa. Samt var hún þvinguð snemma til þess að fullorðnast. Á maður að vorkenna henni?

Lena Mist hefur fallegar hugsanir um jafnrétti kynjanna, um jafna verkaskiptingu innan veggja heimilisins, um sömu laun fyrir sömu vinnu. Best er samt að gera hlutina saman. Elda saman og ryksuga saman. Lena Mist ef þú eignast einhvern tíma börn kemstu að því að það er kannski ekki alltaf svo rosalega auðvelt.

Svo komum við aftur að undir og yfir. Lenu Mist finnst núna að undir eigi að láta heyra meira í sér og yfir eigi að slaka aðeins á í kröfunum. Hún þykist líka vera komin á þá skoðun að undir geti alveg verið hvorttveggja maður og kona.

Hún er hins vegar algjör stelpa.

Hvernig það tengist því sem á undan fer, eða hvaða hlutverki það gegnir í samhenginu, skil ég ekki. Hvað hefur það með jafnrétti kynjanna að gera að Lenu Mist finnist hún vera stelpa? Hvað hefur það með jafnrétti kynjanna eða það að verkaskiptingin eigi að vera jöfn á heimilinu að Lena Mist sé í fjötrum staðalímyndarinnar, að hún elski að kaupa sér föt og skó, að hún hafi áhuga á snyrtivörum og hárgreiðslum?

Mér finnst konur alveg ótrúlega fallegar og við eigum að fá að vera kvenlegar án þess að mæta fordómum.

Lena Mist, þú mátt fyrir alla muni hafa hvaða áhugamál sem er í friði fyrir mér og öllum öðrum. En í guðanna bænum, blandaðu því ekki saman við jafnrétti kynjanna. Heimurinn snýst ekki í kringum þig.

Ef þú ert með fín brjóst en langar bara í aðeins stærri ”af því bara” og eyðileggur þau svo hugsanlega ef aðgerðin misheppnast, er eitt af þeim uppátækjum sem ég fæ ekki skilið.

Nei, það skil ég vel. Mér finnst það líka alveg ótrúlegt að konur eins og þú skulir vinna við það að telja öðrum konum trú um að þær séu ekki með nógu stór brjóst og að þær þurfi að troða sílíkoni í þau í þeirri trú að sjálfsöryggi þeirra bantni. Það sem þú skrifar er svo mótsagnakennt að maður þarf ekki að hafa mikið á milli eyrnanna til þess að fatta það.

Jæja, og nú vöðum við úr einu í annað, úr brjóstastækkunum í klámið. Jú, konur greinir víst á um klám (ég skil nú ekki hvers vegna þarf að tilgreina það að konur sérstaklega greini á um klám, það eru sem betur fer líka til karlar sem eru mótfallnir klámi. Það eru eflaust til konur sem horfa á klám, en ég efast um að konur séu mótfallnar klámi vegna þess að þeim finnist það ógna öryggi þeirra. Ég efast um að konur séu mótfallnar klámi vegna þess að þeim finnist það óþægilegt að karlarnir þeirra horfi á klám eða vegna þess að þær séu hræddar um að karlarnir girnist frekar leikkonurnar en þær sjálfar. Ég held, og vona innilega, að sem flestir, konur og karlar, séu mótfallnir klámi vegna þess að klám hlutgerir konur (og karla). Klám er ekki lýsing á kynlífi. Klám er sýndarveruleiki þar sem tvær vélar riðlast, iðulega önnur á hinni. „Oftast er litið á klámmyndaleikara sem hluti fremur en fólk“. Það er einmitt vandamálið, því það er mjög auðvelt að yfirfæra þetta yfir á raunverulegt líf. Karlar hlutgera konur, hlakka yfir því að þær taki á móti í öll göt og að þær þurfi bara að láta ríða sér almennilega svo þær geti hugsað skírt.

Og þú hefur greinilega unnið heimavinnuna þína, Lena Mist. En þú hefur ekki unnið hana nógu vel því þú færð falleinkun fyrir heimildasöfnun. Þú last fréttatilkynningu um könnun sem var gerð við háskólann í Montréal. Þú gleymdir að geta þess að í þessari könnun voru einungis tuttugu karlar spurðir um viðhorf sitt til kvenna. Svör tuttugu karla geta varla gefið góða mynd af viðhorfum allra karla. Niðurstöður könnunarinnar verða seint taldar marktækar.

Þá langar mig að benda á það er til femínistaklám, í alvöru! 

Takk. Ég segi nú bara eins og kunningjakona mín: „Ég sé bara að ég hef ekki aðeins misskilið femínisma heldur klám líka. Hjálpi mér heilagur Ron Jeremy!“

Þú elskar að vera stelpa. Hvernig tengist það því að þér finnist barátta kvenna fyrir auknu jafnrétti vera frábær? Finnst þér það ekki koma úr hörðustu átt að þú, sem skrifar fyrir þann miðil sem er einna duglegastur við það að halda á lofti staðalímyndum kvenna og karla, skulir velta því fyrir þér hvort það sé einhver „ástæða til þess að setja alla undir sama hatt“?

Ég skildi ekki næstu setningu svo ég ætla að leyfa mér að geta í eyðurnar (það er nefnilega með eindæmum hvað það er fyrirsjáanlegt hverju þú vilt koma á framfæri):

Að ákveða að þær konur sem eru mótfallnar klámi, stundi ekki kynlíf og raki ekki á sér fæturnar [séu betri]; að allar konur með sílíkon séu þrælar karlmanna?

Það hefur enginn sagt að konur sem eru mótfallnar klámi, stundi ekki kynlíf og raki ekki á sér lappirnar séu betri en konur sem séu/stundi/geri það ekki. Það segja heldur ekkert allir að allar konur með sílíkon séu þrælar karlmanna. Gagnrýnin beinist að þeim sem viðhalda staðalímyndum um að konur með stór brjóst séu meira aðlaðandi en konur með lítil brjóst.

Og sérðu ekki mótsögnina í því sem þú skrifar. Þér finnst að [þ]ið eig[ið] allar að fá að vera eins og [þ]ið eru[ð]. Og njóta þess“. Samt hefurðu ekkert á móti því að konur séu að breyta líkama sínum til þess að þóknast einhverjum öðrum (og gefa eftir ímyndaðri þrá um betra útlit)?

Hvernig væri nú bara að snúa sér að einhverju öðru. Skrifaðu tískublogg og láttu femínismann bara eiga sig. Þú þarft ekki að réttlæta skrif þín svona fyrir sjálfri þér, það er bara kjánalegt.

Að vera tvöfaldur í roðinu

Bleikt.is hvetur konur (og mæður sérstaklega) til að horfa á auglýsingamyndband frá Dove frá árinu 2007. Maður er nú hálfpartinn farinn að skilja það að ritstjórn og eigendur bleiks.is hefðu helst viljað setja Ísland á pásu í góðærinu, svona til að viðhalda þeim hugmyndum og líferni sem viðgekkst þá. Í auglýsingunni eru mæður hvattar til að tala við dætur sínar áður en tískuiðnaðurinn gerir það. Skilaboðin eru augljós, mæður eiga að hvetja dætur sínar til að nota krem frá Dove í stað annarra merkja. Þannig er þeim best bjargað úr klóm neyslunnar. Gagnrýnisleysið er fullkomið á bleikt.is eins og endranær. Og við vitum öll hvaða skilaboðum bleikt.is vill að mæður komi á framfæri við dætur sínar.

Fyrirtækið Unilever framleiðir Dove. Unilever framleiðir líka vöruna Fair and Lovely, sem er krem sem lýsir dökka húð (og er vitanlega markaðsfært í löndum þar sem konur með ljósa húð þykja eftirsóknarverðari en konur með dökka húð). Unilever á líka og framleiðir vörumerkið AXE. Auglýsingar á svitalyktareyðinum frá AXE eru vel þekktar fyrir að hlutgera konur.

Það má t.d. lesa um herferð Dove frá árinu 2007 á wikipedia.

PS. Er það ekki alveg stórkostlegt að allt sem birtist á bleikt.is er skyldu-? Skyldulesning, skylduáhorf, skylda. Þú verður, annars ertu ekki jafngild okkur sem setjum reglurnar, okkur sem vitum hvernig konur eiga að vera konur. Okkur sem berjumst fyrir frelsi kvenna til að vera kvenlegar.

Klara lifir í heimi blekkingar

Klara er sannfærð um það að það sé ekki til neitt „sem heitir neikvæðar, kvenlegar staðalímyndir“. Það er sjálfsagt vegna þess að hún skilur ekki neikvæða merkingu orðsins staðalímynd.

Í mínum augum er ekkert til sem heitir neikvæðar, kvenlegar staðalímyndir.

Einungis fordæmingarherferðir sem ýta undir skömm og vanlíðan kvenna, sem búa yfir nægu hugrekki til að elska.

Þessi gullkorn féllu í pistli um pakistönsku leikkonuna (og „íslömsku“, eins og Klara kemst svo passandi að orði) fyrirsætuna Veenu Malik.

Myndlíkingin er frumleg. Barátta Veenu Malik fyrir því að fá að lifa í friði fyrir öðrum er myndhverfingin fyrir Klöru og stelpurnar á bleikt.is sem berjast fyrir því að fá að steypa íslenskar konur í mót staðalímyndarinnar óáreittar. Klerkastéttin og tvöfaldar siðgæðisreglur pakistanska samfélagsins eru norrænir femínistar sem gera allt til þess að brjóta niður frelsi kvenna til að hafa þau áhugamál sem þær vilja (ég veit ekki alveg af hverju Klara hefur bitið það í sig að þetta sé raunveruleg agenda íslenskra femínista ... hún hefur alla vega ekki haft mikið fyrir því að sýna fram á það á málefnalegum nótum).

Réttindi kvenna snúast ekki einvörðungu um launajafnrétti, heldur eru að mínu mati, þau réttindi að mega njóta ásta, vera kvenlegar og rækta meðfædda eiginleika sína, án þess að eiga aðkast, samfélagslega fordóma og jafnvel líflát á hættu.

Já, Klara. Auðvitað eiga konur að fá að gera það sem þær vilja. Það er ekki vandamálið með þig og vinkonur þínar. Vandamálið með ykkur er að ykkur finnst að allar konur eigi að vera eins og þið. Klara, það er eitt að hafa áhugamál. Annað að halda að allir aðrir hafi sömu áhugamál og þú hvað þá áhuga á því að heyra sömu vitleysuna endurtekna í sífellu.

Klara veður úr einu í annað. Hún vitnar í Veenu, sem á að hafa sagt í sjónvarpsviðtali að enginn sannur karl leggði hendur á konu. Klara er fullviss um að þetta „þættu eflaust hégómafull [orð] ef kona léti þau falla á Íslandi“. Af hverju? Hvaða hégómi felst í því að benda á að heimilisofbeldi er óviðeigandi? Hvaða merkingu leggur þú í orðið hégómi, Klara? Veistu hvað þú ert að tala um?

Túlkun Klöru á orðum Veenu eru með ólíkindum. Það er ótrúlegt hvernig Klöru tekst að snúa orðum hennar sér og hugðarefnum bleiks.is í vil. Barátta Veenu snýst ekki um það að konur þurfi að afsala sér réttindum til kvenleika. Barátta hennar snýst um það að uppræta kvenfyrirlitningu og það að vera metin að verðleikum til jafns við karla.

Klara þreytist ekki á því að taka það fram að Veena sé hálaunakona. Að hún þurfi ekki að berjast fyrir jöfnum launum. Það er eflaust rétt. En það á áreiðanlega ekki við um allar hinar miljónir kvennanna sem vinna fyrir lúsarlaun í Pakistan, Indlandi og Bangladesh við það að búa til bómullarefnið og sauma fötin sem Klara kaupir fyrir spottprís. Klara ætti kannski að hugsa aðeins um það áður en hún skrifar næsta pistil.

En Klara er föst í einhverjum rómantískum heimi þar sem eina kúgun kvenna felst í því að þær fái ekki að klæðast eins og þær vilja eða sminka sig eins og þær vilja. Grunnhyggnin er í hámarki.

Og nú kemur að kjarna málsins, þegar maður áttar sig á raunverulegum tilgangi þess sem Klara vill koma á framfæri:

Íslamska klerkaveldið sagði Veenu ýta undir neikvæðar staðalímyndir með hegðan sinni, framkomu og útliti og fóru leikar svo að Veena var leidd fyrir pakistanska dómstóla í ríkissjónvarpinu þar ytra, yfirheyrð og spurð í þaula um kynhegðun sína.

Prófið að skipta klerkaveldinu út fyrir femínistana og Veenu fyrir Klöru.

Svo kemur niðurlag pistilsins og ég átti bágt með mig þegar ég las það. Um tíma efaðist ég um að ég væri til og ég komst að því að í hvert skipti sem ég les eitthvað eftir Klöru deyr eitthvað innra með mér.

Tökum hverja málsgrein fyrir sig.

Ég fór að gráta, þegar þessi hugrakka stúlka sagðist hafa vakið athygli Pamelu Anderson á aðstæðum barna í Pakistan. Í augum Veenu er Pamela, sem vinstrisinnaðir hreintrúnaðarfemínistar álíta sem handbendi alls ills, sterk kona sem hefur víðtæk áhrif í vestrænu samfélagi.

Hvaða máli skiptir það hvaða augum Veena Malik lítur Pamelu Andersson? Hvað er hreintrúnaðarfemínisti (ég er búinn að missa töluna á öllum neikvæðu orðunum sem Klara er búin að búa til síðustu daga um femínista)? Ég er búinn að fá nóg af yfirlætislegu ruglinu í þessari konu.

Hef ég skoðun á Pamelu Anderson? Sáralitla, ef nokkra. Það sem grætti mig var einlægni Veenu. Baráttuandi hennar og barnsleg trú gerir kappræður norræna femínista sem berjast fyrir kynjakvóta og mæla mót staðgöngumæðrun, að eins konar tespjalli sem fara fram í lokuðum vinkonuboðum. Til eru nefnilega konur, sem greiða fyrir með lífi sínu, fyrir það eitt að hafa hugrekki til að vera kvenlegar.

Vá! Hvílíkur harmleikur! Hvílík dramatík! Jafnótrúlega tilburði í textaritun hef ég ekki séð lengi. Klara, það ætti að veita þér verðlaun. Af hverju þarftu að taka það fram að þú hafir ekki neina skoðun á Pamelu Andersson? Hverju viltu eiginlega koma á framfæri? Jú, því að þú haldir að norrænir femínistar rotti sig saman og drekki te í lokuðum vinkonuboðum til þess að flytja kappræður um kynjakvóta og staðgöngumæðrun. Og til þess þurftirðu að draga upp þennan harmleik! Hvaða femínista ertu eiginlega að tala um, Klara? Hvað hafa femínistar gert þér annað en að vera ósammála þér og benda á að þú upphefjir einhæfa staðalímynd, að þú viljir steypa allar konur í sama mót? Væri ekki sniðugra að lækka aðeins niður í hrokanum?

Og svo rúsínan í pylsuendanum. Þessi ótrúlega fallega sýn. Þessi ótrúlega blekking, þessi mantra sem upphefur útlitið og þessi einstöku kvenlegu gildi. Réttlætingin fyrir því að bleiku.is sé haldið gangandi.

Í mínum augum er ekkert til sem heitir neikvæðar, kvenlegar staðalímyndir.

Einungis fordæmingarherferðir sem ýta undir skömm og vanlíðan kvenna, sem búa yfir nægu hugrekki til að elska.

Mýktin, fegurðin, umhyggjan, ástin. Réttur kvenna til að vera kvenlegar er mikilvægastur. Mikilvægari en réttur þeirra til að vera metin að verðleikum til jafns við karla. Ef Klara fengi að ráða myndi kvennabaráttan snúast um þetta. Til allrar hamingju ræður hún ekki miklu um það.

Liggjum í skeið

Ég veit ekki hversu gömul Lena Mist er, en af myndinni af henni að dæma er hún varla mikið meira en rétt skriðin úr menntaskóla. Ég efast um að hún hafi langa reynslu af samböndum. Það hefur lítið með aldur hennar að gera, meira með það sem hún skrifar.

Lena Mist treystir sér alla vega til þess að koma með þess konar ráð um samskipti kynjanna að maður veltir því fyrir sér hvort hún hafi dottið á hausinn.

Í heimi Lenu Mistar eru tvenns konar týpur, undir og yfir. Við gætum allt eins notað termínólógíu ritstjóra hennar og skipt orðinu undir út fyrir beta og yfir fyrir alfa. Yfir stjórnar og fær sínu framgengt (og maður skilur það, þótt Lena Mist nefni það hvergi, að yfir er karl). Undir gefur meira af sér tilfinningalega þótt undir gefi oftar eftir. Undir er kona. Yfir stýrir, undir lætur stjórnast.

Lena Mist hefur þó alla vega náð það langt að hún hefur áttað sig á því að yfir „á það til að gera meiri kröfur en sanngjarnt getur talist“. En yfir gerir þetta ekki af undirlögðu ráði, yfir stjórnast af eðlislægum hvötum sínum.

Og Lena Mist er sannfærð um það að samband þar sem yfir og yfir mætast og undir og undir séu erfið. Hitt er miklu betra, þegar undir og yfir koma saman. Jin og jang. Stjórnar og lætur stjórnast. Og svo liggjum við öll saman í skeið með alheiminum. Og heterónormatíva samfélagið getur haldið áfram að gera það sem því finnst skemmtilegast, að draga fólk í dilka eftir öllum kúnstarinnar reglum. Er það ekki undursamlegt?

Lenu Mist finnst þetta fyrirkomulag svo frábært að hún mælist til þess að við tökum yfir eins og hann er. Leyfum honum að stjórna svo hann geti verið hamingjusamur.

Við erum alltaf að læra að bæta okkur í lífinu og í samskiptum við annað fólk.  Hugsum fyrst og fremst um að gera hvort annað hamingjusamt frekar en að vinna ágreininginn.

Í heimi Lenu Mistar er hlutverk konunnar að láta undan, gefa eftir. Friðþægja, þóknast, þjóna og láta kúga sig. Það eru aldeilis góð hlutskipti eða hitt þó heldur.

Páfinn er kona!

Klara rembist eins og rjúpan við staurinn þessa dagana við að réttlæta tilveru bleiks.is. Greinin sem hún skrifaði um daginn er minnistæð. Ekki síst fyrir leiðtogadýrkunina sem kom fram í henni.

Það er mikilvægt fyrir Klöru að koma því á framfæri að konurnar sem skrifa á bleikt.is séu beittar misrétti, að þær „haf[i] átt undir högg að sækja sökum fordóma og legið undir þeim ásökunum að vera andfemínískar“.

Ég hef sagt það áður og ég segi það enn:

Þegar konur sem vinna við það að viðhalda stöðluðum ímyndum um kynin og útlit kvenna segjast vera femínistar er eitthvað alvarlegt að. Þá fyrst trúi ég ekki einu einasta orði af því sem fylgir.

Klara reynir eftir fremsta megni að auglýsa femínistíska ímynd kvennanna sem skrifa á bleikt.is. Hún getur samt ekki látið það eiga sig að falla í gryfju staðalímyndarinnar af femínistunum sem „ganga í rauðum sokkum og blóta karlmönnum“. Klara vill meina að sú kvenréttindabarátta sem hefur átt sér stað á Íslandi undanfarin ár sé barátta sem nái „einungis til forréttindahópa millistéttarinnar“ en ritstjórn bleiks.is er eins og riddarinn á hvíta hestinum sem dregur fram aðra þjóðfélagshópa sem hafa átt undir högg að sækja.

Klara dregur fram nokkur dæmi um það sem hún telur vera femínístísk umfjöllunarefni á bleiku.is. Hún kallar þetta „borgaralegan femínisma“, femínisma sem vekur athygli á „réttindum þeirra kvenna sem tilheyra minnihlutahópum“.

1. Kynþáttafemínismi: Barátta fyrir réttindum kvenna af ólíkum uppruna

• Bleikt.is birtir viðtal við konu sem hefur mætt fordómum vegna uppruna síns. Það er mikilvægt að fjalla um réttindi innflytjenda, en þetta er enginn femínismi. Karlar af erlendum uppruna verða líka fyrir fordómum.

2. Lesbískur femínismi: Barátta fyrir auknum réttindum samkynhneigðra kvenna

• Bleikt.is birtir pistil þar sem höfundur bendir á fordóma gagnkynhneigðra kvenna í garð samkynhneigðra kvenna. Það er mikilvægt að fjalla um réttindi samkynhneigðra, en þetta er enginn femínismi. Hommar verða líka fyrir fordómum.

3. Trans-femínismi: Barátta fyrir réttindum kvenna sem fæddust í karlkyns líkama

• Bleikt.is birtir viðtal við Völu Grand. Hún verður nú seint talin talskona femínista, en til að bæta það upp birtir bleikt.is viðtal við Uglu Stefaníu sem hefur líka sjálf skrifað pistla fyrir bleikt.is. Þetta er enginn femínismi. Fólk sem hefur látið leiðrétta kyn sitt, fólk af báðum kynjum, verður því miður fyrir fordómum.

Klara skrifar:

Gagnkynhneigðir, „hreinræktaðir“ millistéttarfemínistar taka sjaldan á málefnum þessa kvenna, þrátt fyrir ötula baráttu fyrir bættum kjörum kvenna í sömu stöðu.

Ég veit ekki hvaða hreinræktuðu millistéttarfemísta Klara er að tala um. Ég veit  ekki hvað hreinræktaður millistéttarfemínisti er. Ég veit raunar ekki hvað millistéttarfemínisti er ef því er að skipta. Femínistar eru uppteknir af jafnrétti, en umfram allt jafnrétti kynjanna, og það er hér sem Klara ruglar saman hugtökunum. Jafnrétti og jafnrétti kynjanna eru tvö hugtök. Ekki óskild, en aðskilin.

Þær konur, sem hafa hvað mest gengið fram í þjóðfélaginu í nafni kvenréttinda, hafa barist fyrir bættum launakjörum en vegna félagslegs forskots sem hinar sömu hafa, umfram kynferði sitt, hafa þau femínísku mannréttindamál sem hér eru nefnd, orðið útundan að mestu. Réttindi þeirra þjóðfélagshópa, sem hér er um rætt, transkvenna, útlendinga og lesbía, eru af skornum skammti í velferðarþjóðfélagi sem státar af fáheyrðum réttindum kvenna á alþjóðavettvangi.

Ég veit ekki hvaða femínista Klara er að tala um, en ef hún er að tala um íslenska femínista ætti hún að kynna sér málið aðeins betur því íslenskum femínistum hefur verið mjög annt um málefni þeirra hópa sem Klara nefnir. Íslenskir femínistar hafa verið mjög virkir í baráttu samkynhneigðra, íslenskir femínistar hafa verið mjög virkir í baráttu transgender-fólks, íslenskir femínistar hafa verið mjög virkir í baráttunni fyrir aukinni þolinmæði í garð innflytjenda og sérstaklega kvenna af erlendum uppruna. Íslenskir femínistar hafa unnið ötullega að því að konur af erlendum uppruna fái upplýsingar um réttindi sín. Þegar Klara segist ekki hafa rekist á greinar úr garði harðlínufemínista sem taka mið af því að bæta réttindi þessara þjóðfélagshópa á öðrum miðli en bleikt.is, er það einfaldlega vegna þess að hún hefur ekki fylgst nógu vel með, eða ekki leitað nógu lengi.

Klara segir að aðrir fjölmiðlar hafi tekið viðtöl við þessar konur bara til þess að „lýsa yfir fordómaleysi“ sínu. Hún áttar sig ekki á því að hún gerir nákvæmlega þetta með pistlinum sínum. Hún réttlætir tilvist miðilsins bleiks.is og notar viðtölin til þess að lýsa yfir fordómaleysi hans í garð kvenna. Eini tilgangur þess að viðtölin við þessar konur birtust á bleikt.is var að lokka að sér lesendur. Það er eðli fjölmiðla, líka bleiks.is.

Raddir þessarra kvenna hafa ekki fengið aukið vægi eftir að vefmiðillinn Bleikt fór í loftið. Boðskapur þeirra, baráttuefni og markmið voru þjóðinni mjög skýr áður en bleikt.is var stofnað. Þessar konur eru, voru og munu alltaf vera fullgildar konur og þær áttu, eiga og munu alltaf eiga sömu réttindi og aðrar konur. Ekki síst í augum femínista.

Umfjallanir bleiks.is eru ekkert sérstaklega háfemínískar. Þær eru tengdar jafnrétti ólíkra hópa. Ekki jafnrétti kynjanna.

Bleikt.is er ekki háfemínískur vefmiðill. Bleikt.is birtir ekki óskir kvenna, þarfir og þrár. Bleikt.is er ekki sniðinn að öðrum konum en þeim sem skrifa á síðuna. Að halda öðru fram er fásinna.

Klara notar orðasambandið þriðja kynslóð borgaralegs frjálslyndisfemínisma. Ég auglýsi eftir skilgreiningu á þessu hugtaki. Ég leyfi mér að efast um að Klara skilji einu sinni hvað þessi orð merkja.

Konurnar sem blóta bleiku.is á vefnum eru engir „róttækir rétttrúnaðarfemínistar“. Konurnar sem blóta bleiku.is á vefnum hafa ekki „misskilið markmið kvennabaráttunnar með öllu“. Konurnar (og karlarnir) sem blóta bleiku.is á vefnum eru ósköp venjulegt fólk. Fólk sem er annt um jafnrétti kynjanna og kærir sig ekki um staðalímyndirnar sem bleikt.is lífnærir sig á.

„Femínismanum“, sem bleikt.is kennir sig við, má aldrei rugla saman við raunverulega baráttu fyrir bættum kjörum kvenna.

Enn er langt í land í óteljandi málefnum kvenna á Íslandi og þó róttækir femínistar sem enn aðhyllast þá stefnu sem önnur kynslóð femínista trúði skýrt á í kringum 1970, er ekki þar með sagt að allir femínistar gangi um í skósíðum pilsum og versli bómullarnærföt í náttúruvöruverslunum.

Þegar ég les svona velti ég því fyrir mér í hvaða heimi manneskjan sem skrifaði lifi. Hvaða tilgangi gegna fordómar af þessu tagi? Og fyrst Klara þykist ekki þekkja neinn róttækan rétttrúnaðarfemínista eða hreinstefnufemínista sem fellur undir þessa skilgreiningu velti ég því fyrir mér hvers vegna hún var að draga þetta upp yfir höfuð. Ég fæ ekki betur séð en að eini tilgangur Klöru sé að ala á fordómum í garð fólks sem er ósammála henni. Enn eina ferðina er staðalímyndinni af femínista haldið á lofti til þess eins að gera femínista tortryggilegri. Ómálefnalegri málflutningur er vandfundinn.

Já, femínistar eru fullgildar manneskjur sem njóta kynlífs, búa yfir kímnigáfu og eiga fullan rétt á eigin lífsskoðunum. Klara þykist ekki hafa haldið öðru fram (þótt hún haldi reyndar öðru fram í pistlinum sínum, hún veit greinilega ekki sjálf hvað hún skrifar). Það að þurfa að blanda kynhneigð eða hversu oft fólk stundar kynlíf inn í kvenréttindabaráttuna eins og Klara gerir sýnir bara að hún sjálf skilur ekki út á hvað kvenréttindabaráttan gengur, þetta kallast projection. Þú varpar eigin hegðun yfir á aðra til að réttlæta hana fyrir sjálfum þér.

Bleikt er ekki afþreyingarmiðill með femínísku ívafi. Það sýna dæmin og sanna. Lesið til dæmis þessar færslur:

• Flíspeysan hans Ágústar
• Um ráð Ingu Hrannar
• Guðný er brjáluð
• Rósa Björk elskar karlmenn
• Helgi Jean hugsar um kynlíf í sturtunni
• Á bleika skýinu

Þetta eru bara nokkur dæmi um þá kvenfyrirlitningu sem birtist á bleiku.is og þær staðalímyndir sem bleikt.is reynir af öllum mætti að troða konum og körlum í. Þetta eru bara nokkur dæmi sem hafa birst á síðunni minni. Á vefnum hafa birst fjölmargar umfjallanir um sama efni. Lesið til dæmis þetta.

Eitt stendur upp úr. Bleikt.is er ekki femínistískur fjölmiðill. Ekki frekar en að páfinn sé kona.

Kvenþjóðin á ekki Bleikt

Sigurbjörn leit dagsins ljós fyrir sex mánuðum síðan. Á þessum sex mánuðum hefur margt gerst. Ég hef þroskast, lært ótrúlega margt og framfarirnar hafa verið miklar.

Viðbrögðin hafa ekki látið á sér standa og hafa verið með einu móti. Ég, karlinn sem skrifa þetta blogg, veit að ég hef jákvæð áhrif á umræðuna og fjöldi þakkarbréfa hefur sýnt mér og sannað að skrif mín og umfjöllun hafa gert sitt gagn. Einnig hafa heyrst gagnrýnisraddir þar sem aðrir karlar segja mig of upptekinn af jafnrétti kvenna og að ég níði kynbræður mína niður.

Ekkert gæti verið fjær sannleikanum.

Bloggið mitt snýst um að benda á kynjamisrétti, vekja athygli á furðulegri orðræðu, og ég tek sífellt mið af því sem betur mætti fara í þjóðfélaginu með jákvæðri og uppbyggilegri umræðu. Ég hef einbeitt mér að því að fjalla um netmiðla, þótt eitt og annað hafi slæðst inn stöku sinnum.

Ég læt mig allt mannlegt varða. Ég fjalla minna um pólítík og Icesave, enda eru sérstakir miðlar til sem fjalla um slík mál (les Eyjan).

Ritstjórnarstefna mín felst í því að tala um þau mál sem oft fer minna fyrir í umræðunni. Ég gagnrýni konur og karla sem vilja endurreisa feðraveldið frá grunni. Ég fjalla um obeldi í ýmsum myndum (andlegu aðallega). Ég tala um það hvernig konum og körlum er holað niður á bása staðalímyndarinnar. Ég einblíni á lausnir og hvað mætti betur fara.

Ég hef ekki tekið á móti innsendum greinum, en hverjum sem er er frjálst að skrifa athugasemdir við skrif mín, sem hafa haft ótrúleg áhrif, hvort heldur sem er neikvæð eða jákvæð, og í athugasemdakerfinu getur fólk létt af sér ákveðnum málum. Þakkarbréfin og úrlausn ýmissa mála má þakka athugasemdunum og í pósthólfinu mínu eru afskaplega mörg bréf sem ég hef vart undan við að svara. Það segir mér margt um gildi þess að tjá sig, þó það sé nafnlaust, og hjálpar mörgum.

Og vitið þið eitt? Ég fjalla um megrunarkúra, kaloríusnautt fæði til að lifa daginn af eða að konur eigi að vera í ákveðinni líkamsþyngd. Ég fjalla um slíkt á gagnrýnum nótum og mun halda áfram að gera það. Ég er trúr þeirri stefnu minni.

Ég er fullmeðvitaður um að það er enginn sem grennist um 10 kíló á viku á heilbrigðan hátt. Þvert á móti hef ég einsett mér að breiða út þann boðskap að konur eigi að elska sig sjálfar eins og þær eru. Ég hef samt látið það eiga sig að taka myndir af konum og hef gagnrýnt útlitsdýrkunina og það hvernig afþreyingarmiðlar eins og bleikt.is, menn.is, pjattrófur og Hlín Einars hafa málað upp einhæfa mynd af körlum og konum og því hvaða hlutverkum karlar og konur eiga að gegna í samskiptum sínum og verður engin breyting þar á.

Kynjamisrétti er hættulegt, þrálátt og mun algengara en okkur grunar og vil ég síst af öllu senda þau skilaboð til kvenna að hegði þær sér bara eftir mynstri afþreyingarmiðlanna verði þær hamingjusamar, því það er einfaldlega rangt. Óaðlaðandi konur (ef það er þá til) eru ekkert endilega óhamingjusamari en aðlaðandi konur.

Ég veit vel að kynin eiga oft í vandræðum með samskipti. Ýmsar skoðanir þar að lútandi hafa birst á vefnum og er mér mikið í mun að hafa umræðuna sem fjölbreyttasta. Ég hvet konur aldrei til að niðurlægja sjálfar sig með því að þóknast karlmönnum eða að breyta sér til að einhverjum líki við þær eins og afþreyingarmiðlarnir gera. Ég reyni að hafa þá umræðu á breiðum grundvelli og reyni að draga allar misfærslur fram í ljósið.

Konur eru jafnmisjafnar og þær eru margar. Karlar líka. Fólk hefur ýmis áhugamál og þó margar hverjar kunni að hafa áhuga á heimilinu, snyrtivörum eða tísku er enginn sem bannar þeim það eða segir þeim að þau áhugamál eigi ekki jafnmikinn rétt á sér og önnur áhugamál. Það er munur á því að hafa áhugamál og það að alhæfa um hlutverk kynjanna eins og afþreyingarmiðlarnir gera. Það er munur á því að fjalla um smink og því að fjalla um „eðlislægan“ mun kynjanna.

Enda væri það mismunun og allir stefna í átt að fordómaleysi og jafnrétti, ekki satt?

Ég trúi því að fjöldi þeirra sem kemur inn á síðuna mína sýni mér að ég sé að gera eitthvað rétt. Það er meira en flestir íslenskir fjölmiðlar geta státað af.

Vissulega hefur mér ekki alltaf tekist ætlunarverkin, og ekki er allt fullkomið. Ég geri mistök og get misstigið mig eins og allir aðrir. Ég vinn samkvæmt ákveðinni stefnu og vil gera vel. Ef eitthvað hefur ekki heppnast reyni ég að gera betur næst, með jákvæðni að leiðarljósi.

Ég læt ekki segja mér að öll sú vinna sem ég legg í að hafa síðuna gagnrýna og hreinskipta beri ekki árangur. Eins dettur mér ekki í hug að rakka niður annað fólk í sömu starfsstétt eða öðrum stéttum. Ég niðurlægi mig ekki á þann hátt.

Ég er stoltur af síðunni minni og stoltur af því að vera femínisti. Ég mun halda áfram á sömu braut, þroskast, víkka út umfjöllunarefni og gera það sem ég geri best – að gagnrýna afþreyingarmiðla.

Hreinsum Matarkörfuna!

Guðlaug Sveinsdóttir er gamansöm kona og hefur áreiðanlega skemmt sér yfir tölvuskeytinu frá mér. Hún sló alla vega á létta strengi í svarinu sem ég fékk frá henni í gærkvöldi:

Nú er ég femínisti og eins og flestir ættu að vita hafa femínistar enga kímnigáfu. Það kemur vonandi í ljós í svari mínu til Guðlaugar:

Óþrifnir karlmenn

Matarkarfan heldur úti sparnaðarráðum fyrir heimilin, eða eru það kannski húsmæðurnar sem eru aðalmarkhópur Matarkörfunnar? Maður spyr sig.

Ekki síst þegar maður les þetta:

Veggir, hurða[r]húnar, dyrakarmar, eldavélar og margt fleira á það til að óhreinkast, ekki síst ef börn eða karlmenn eru á heimilinu. [Leturbreyting mín]

Matarkarfan hefur því orðið þess heiðurs aðnjótandi að fá tölvuskeyti frá Sigurbirni:

Um „kynlífsþjónustu“

Vísir birti í gær grein undir fyrirsögninni „Fullorðnir kaupa sér kynlífsþjónustu grunnskólabarna á netinu“.

Orðasambandið „kynlífsþjónusta grunnskólabarna“ fór fyrir brjóstið á mér svo ég sendi fréttastofu og ritstjórn Vísis tölvuskeyti:

Núna er búið að skipta orðinu „kynlífsþjónusta“ út fyrir orðið „kynlíf“ (þótt það hafi nú misfarist að fjarlægja kynlífsþjónustuna úr netslóðinni). Nú spyr ég: Finnst blaðamanni Vísis ekkert athugavert við það að kalla kynferðislega misnotkun á börnum það að „eldri menn haf[i] keypt kynlíf af grunnskólabörnum“? Ég sendi fréttastofu og ritstjórn annað tölvuskeyti:

Börn eru ekki lögráða og geta þar af leiðandi ekki gengist undir samninga um kaup og sölu á vöru, ekki einu sinni sölu á líkama sínum, þannig að orðalagið að börn selji kynlíf er ekki einungis ógeðslegt, það er merkingarsnautt. Og án þess að við þurfum eitthvað að byrja að ræða hörmuleg örlög kvenna og karla sem eru neydd til þess að selja líkama sinn, lýsir það einstakri óvirðingu gagnvart börnunum sem hafa lent í þessu að kalla ofbeldið sem þau verða fyrir vændi.

Bætt við:

Gunnar Valþórsson svarar:

Sæll Sigurbjörn.

Takk fyrir gagnlegar ábendingar. Orðalagi í fréttinni hefur nú verið breytt að höfðu samráði við fréttamann Stöðvar 2.
Slóðin á einnig að breytast í samræmi við það en það gæti tekið smá tíma.

Kveðja, Gunnar Valþórsson, Vísi. 

Mikið rétt. Nú er ekki einungis búið að breyta orðalaginu, það er líka búið að gera börnin að gerendum:

Maður nennir nú varla að hjakka í sama farinu öllu lengur svo þetta verður mín síðasta tilraun til að koma vitinu fyrir blaðamann Vísis:

Enn síðar:

Svar Gunnars Valþórssonar:
 

Með því að segja að þau hafi selt sig meinarðu væntanlega?

Þar er verið að vitna til orða viðmælandans: "Við höfum séð nokkur alvarleg vændismál hér á Íslandi þar sem börn á aldrinum 13 til 15 ára hafa verið að selja líkama sinn fullorðnum."

Við ritskoðum ekki ummæli sem höfð eru beint eftir fólki.

Eitthvað eru skilgreiningar íslenskra blaðamanna á því hvað er haft beint eftir fólki teygjanlegar, en við vitum þetta þá núna. Þessi orð eru komin úr munni forstöðumanns Barnahúss, Ólafar Ástu Farestveit. Ég hvet fólk til að senda henni línu: olof@barnahus.is.

Degi síðar:

Í millitíðinni fékk ég svar frá Ólöfu, sem segist aldrei myndu líkja ofbeldi við þjónustu. Og það er nefnilega þetta sem er kjarni málsins. Vandamálið er ekki að börn selji líkama sinn (þjónusta?). Vandamálið er að fullorðnir karlar notfæra sér aðstöðu barna, misnota þau kynferðislega og friða samvisku sína með því að gefa þeim eitthvað í staðinn, hvað sem það kann að vera, peningar, hlutir, eiturlyf eða áfengi (ofbeldi).

Má nauðga latri konu? II

Það hefur borist (nafnlaust) svar frá ritstjórn Smugunnar. Ég get ekki sagt að ég sé mjög ánægður með það (svarið, þ.e.a.s., mér finnst það minna máli skipta þótt sá/sú sem svarar vilji ekki koma fram undir nafni).

Má nauðga latri konu?

Ég sendi Smugunni fyrirspurn rétt í þessu:

Ég er alveg sammála Björgu Evu Erlendsdóttur um að breytinga sé þörf í því hvernig íslenskir fjölmiðlar fjalla um kynferðisafbrot.

En mér þykir, í ljósi gagnrýni Bjargar Evu, ástæða til þess að spyrja hvers vegna blaðamanni Smugunnar þótti nauðsynlegt að tilgreina húðlit konunnar sem sakar Strauss-Kahn um að hafa nauðgað sér, og það að hún hafi verið vel liðin í starfi.

Hefði öðruvísi horft við, hefði konan verið hvít og illa liðin í starfi? Hvað eigum við, lesendur Smugunnar, að gera við þessar upplýsingar? Eru þær svo mikilvægar að þær hafi áhrif á það hvaða skoðun við höfum á málinu?

Karlmennskan ytra með mér

Hluti einnar einföldustu skilgreiningarinnar á orðinu kynjamisrétti er: yfirfærsla staðalímyndar karllegra gilda á karla og staðalímyndar kvenlegra gilda á konur (sjá t.d. grein á wikipedia um kynjamisrétti).

Lára Björg birti lista yfir tíu atriði sem upplýsa konur um það hvort þær búi með karlmanni á Pressunni í gær. Listinn hennar Láru Bjargar er enn eitt dæmið um birtingarmynd kynjamisréttis gagnvart körlum í fjölmiðlum í eigu Björns Inga Hrafnssonar. Listinn er líka dæmi um algengustu birtingarmynd kynjamisréttis gagnvart körlum, nefnilega það hvernig karlar eru steyptir í mót staðalímyndarinnar. Listar yfir hvað karlar eiga að gera og hvernig þeir eiga að vera til að geta sannfærst um það að þeir séu nú alveg örugglega karlar og ekki hommar eða kerlingar.

Mér þætti gaman að vita það betur hvernig Lára Björg skilgreinir karlmennsku. Mér þætti til dæmis gaman að vita hvort maður þurfi að uppfylla öll tíu atriðin á listanum hennar til að geta litið á sjálfan sig sem sannan karlmann, eða hvort það dugi að uppfylla eitt, tvö, þrjú. Hvar dregur Lára Björg línuna?

Ég get ekki sagt að ég uppfylli neitt af atriðunum, en ég er sannfærður um að ég er ekkert verri karlmaður eða eiginmaður fyrir vikið.

Svona listar eru yfirleitt birtir til gamans, en þegar birting þeirra er orðin regla frekar en undantekning, þykir mér gamanið farið að kárna ansi duglega.

Flíspeysan hans Ágústar

Fyrsta fullyrðingin í pistli Ágústar Halldórssonar segir nú eiginlega allt sem segja þarf:

Það er ástæða fyrir því að sumum konum tekst ekki að halda í karlmenn.

Upphafsorðin segja okkur að það eru konurnar sem halda í karlmenninna. Það eru karlmennirnir sem gefast upp og þegar þeir gefast upp þá er það konunni að kenna.

Ég veit ekki hversu gamall Ágúst Halldórsson er, en ef maður á að taka hann trúanlegan er hann á besta aldri, því hann hefur oft „furðað [s]ig á hvernig í ósköpunum vel frambærilegar konur lenda alltaf utan vegar í samböndum“. Ekki nóg með að þær hafi verið flottar þegar þær fóru út að skemmta sér á árum áður, þær báru líka af sér mikinn þokka og, haldið ykkur fast, voru hvers manns hugljúfi. Nú er öldin önnur og er illa farið fyrir þessum konugreyjum sem tekst ekki einu sinni að halda í karlana og eru þar að auki löngu hættar að hugsa um útlitið. Þær ganga um í íþróttabuxum og flíspeysu, með hárið óuppsett eða þá í teygju.

Ég vona að Ágúst Halldórsson tali fyrir hönd sem fæstra karlmanna þegar hann segir „að ungar konur í íþróttabuxum, lítið sem ekkert meikaðar, í flíspeysu sem er rennd upp í háls [séu] ekki mikið fyrir augað“.

Ég vona að Ágústi Halldórssyni hafi ekki verið alvara þegar hann skrifaði að:

Það er eins og sumar konur  geri sér ekki grein fyrir því að fegurðin er það fyrsta sem þær fá frá náttúrunni en hún er einmitt líka það fyrsta hún tekur frá þeim.

Því ég vona að Ágúst Halldórsson sé nógu þroskaður til að hann geti áttað sig á því að fegurðin felst í ansi mörgu öðru en því hvaða fötum fólk klæðist. 

Hugmyndir Ágústar um konur eru í hæsta máta furðulegar og eiga lítið sem ekkert skylt við veruleikann. Ágústi finnst fyndið að sjá konur „sem eru búnar að vera giftar í nokkur ár, alvæg hættar að sjá um sig líkamlega séð (nota það yfirleitt sem afsökun að þær eru búnar að eignast börn) í Cintamani peysunni sinni og  bleiku náttbuxunum sínum en passa sig yfirleitt á því að vera með einhverja töff klippingu og skilja síðan ekkert í því þegar þær komast að því að karlinn er farinn að sækja á önnur mið.“ Ég er kannski eitthvað skrýtinn, en mér finnst þessi lýsing bara óskaplega lítið fyndin. Mér finnst hún aðallega sorgleg. Hún ber vitni um kvenfyrirlitningu og kunnáttuleysi. Og hér kemur svo hápunktur greinar Ágústar (og nú stöndum við öll upp og klöppum saman fyrir honum fyrir að hafa fundið þessa einstaklega raunsönnu myndlíkingu, hún er svo æðisleg að ég tárast næstum því):

Þá er þessi klipping alveg jafn tilgangslaus og róni sem reynir að fegra eigin syndir með því að drekka Carlsberg í gleri og halda að hann sé fínni en hinir rónarnir.

Ágústi finnst það óviðeigandi að giftar eða trúlofaðar konur bæti á sig, klæðist  íþróttagalla og hætti að sjá um sig. Hefur Ágúst kannað eiginmenn þessarra kvenna sem hann hefur svo miklar áhyggjur af?

En fyrst miðillinn er bleikt.is verður náttúrlega eitthvað að koma fram um eðlislægan mun kynjanna og eins og við vitum nú öll (eða ættum allavega að vera búin að fatta, eftir alla eimyrjuna sem ritarar bleikt.is hafa ausið út á netið) eru konur konum verstar. Konur eru villidýr sem láta ekki aftra sér í því að „ná sínu fram, hvort svo sem það sé af hefndarhug, deilum eða einbeittum brotavilja“ (þetta vita allir karlmenn sem hafa lent í því að rökræða við konur, þær vinna alltaf. ALLTAF!) og Ágúst heldur því fram að það sé „ekkert konum eðlislægra en að finna kvenlega veikleika annarra kynsystra sinna og níðast á þeim“. Ég veit ekki hvaða konur Ágúst umgengst en þær eru greinilega skaðræðissköss og geta varla verið margar. Fáar þeirra kvenna sem ég hef átt samskipti við í gegnum tíðina eru þessum einstöku hæfileikum gæddar, og mig grunar að kynjaskiptingin á vinnumarkaðinum og innan veggja heimilisins væri dálítið öðruvísi ef raunveruleikinn væri svona.

En konur, þið skulið ekki örvænta, því Ágúst er svo mikill herramaður að hann gefur ykkur góð ráð svo ykkur takist nú að halda í karlmanninn í lífi ykkar. Þið eigið að

• [v]era góðar við ykkur
• dekra  við ykkur
• vera sætar
• brosa
• hlæja
• njóta lífsins.

Og að lokum:

Flíspeysa er eitthvað sem á bara að sjást úti í sveit

Flíspeysan er undirrót alls ills. Hún „getur verið þröskuldur þess hvort þú lifir hamingjusömu lífi með fjögurra manna fjölskyldu í Garðabænum eða leigir kjallaraíbúð í Breiðholtinu þar sem þú lifir þínu innihaldslausa lífi nema um helgar þegar þú dustar rykið af kynþokkanum og ferð á veiðar innan um sauðdrukkna einstaklinga“. Þar hafið þið það. Ef þið farið í flíspeysu endið þið  sem fyllibyttur í kjallaraíbúð í Breiðholtinu. Og hver vill eiga svoleiðis örlög yfir höfði sér?

Brennið flíspeysuna, setjið á ykkur varalit og hundskist í brjóstahaldarann!

En fyrst og fremst: Haldiði í guðanna bænum kjafti og verið sætar.

Um þögn og samskipti

Ég veit ekki hvaða menntun Bella hefur, en það mætti halda að hún líti á sig sem sálfræðing miðað við ráðin sem hún gefur fólki. Ég spurði Pjattrófurnar að gamni mínu, en er ekki enn búinn að fá svar.

Ég leyfi mér samt að efast um að sálfræðingar gefi fólki í samskiptaörðugleikum sömu ráð og Bella notar í eigin sambandi og skrifar um í nýjasta pistlinum sínum.

Eins og svo oft áður fannst mér svolítið erfitt að greina megininntakið í pistli Bellu. Hann fjallar um það að allir lendi einhvern tíma í því að vera í sambandi þar sem upp koma vandamál sem okkur finnist óyfirstíganleg. En hann fjallar samt meira um fórnirnar sem konur eiga að færa í samskiptum við karla.
 
Bella heldur því fram að það sé hægt að leysa vandamál með auðveldum hætti. Í stað þess að setjast niður og ræða málin, ræða það af yfirvegun hvað betur megi fara, hvað bæði/báðir/báðar geti gert til þess að sambandið verði betra og að samskiptin batni, er lausn Bellu sú að konan fórni sjálfri sér fyrir ástina sína. Konan ber meginábyrgð á því að samskiptin gangi vel. Ef þau ganga illa, er best að hún þegi bara um vandamálin og láti sem ekkert sé. Leyfðu karlinum bara að hamast eins og naut í flagi, hann fattar það fyrr eða síðar að það hefur engin áhrif.

Þá spyr ég, hver í ósköpunum ætli hafi áhuga á því að vera í svoleiðis sambandi?

Dæmi Bellu er eins og öll dæmin sem hún kemur með, svo öfgafullt að manni rennur kalt vatn milli skinns og hörunds af því að lesa það:

Þú og kærastinn eruð ósammála um margt og búin að venja ykkur á samskiptamynstur sem einkennast af rifrildum og særindum yfir öllu og engu. Hvorugt ykkar vill gefa sig og sættast á skoðun hins og þið virðist ætla halda þessum leiðindum og kíting áfram endalaust. Hvað er til ráða?

Sleppið tökunum á vandamálinu!

Ímyndaðu þér að þú setjir vandamálið ofan í poka sem þú hendir í ruslið eða kistu sem hægt er að læsa, það er að segja ef þú treystir þér ekki til að sleppa þessu vandmáli algjörlega og heldur að þú þurfir að ná í það seinna.

Konan á að láta sem „vandamál[ið] sé ekki lengur til“. Hún á að stinga hausnum í sandinn, halda kjafti og vera sæt. Sýna manni sem sýnir henni kannski ekki tilhlýðilega virðingu „ástúð, hlýju, skilning og hvatningu“. Hún á ekki að „gagnrýna hann og kvarta“. Hún á „að sjá það góða í honum og hrósa þegar þú getur“. Hún á að beygja sig fyrir tiktúrunum í honum. Hún á að koma fram við ástina sína eins og hann sé illa uppalinn krakki.

Bella heldur því fram að árangurinn af þessari meðferð eigi ekki eftir að láta bíða eftir sér. Í flestum tilfellum er það samt því miður þannig að fólk breytir ekki hegðunarmynstri sínu nema því sé bent á það að hegðun þess sé óásættanleg. En Bella talar af eigin reynslu, hún er eins og nýástfanginn unglingur og „vandamálið leystist af sjálfu sér“. Hún hlýtur að vera einhver ofurmanneskja því ég held að í mörgum tilfellum sé það þannig að ef fólk ræðir ekki málin og kemst að sameiginlegri niðurstöðu eigi vandamálið eftir að krauma undir niðri og verða enn stærra með tímanum.

Það er alveg áreiðanlega satt að „[m]eð breyttri hegðan og jákvæðara viðmóti fengum við viljann til að leysa vandamálin og komast til móts við hvort annað“. En hitt er annað mál að til þess að breyta hegðun sinni, verður maður að vita hverju á að breyta. Það gerist ekki með því að þaga málin í hel.

Svo held ég að Bella ætti að halda sig frá hugtökum eins og orsök og afleiðing. Það er mjög augljóst að hún áttar sig ekki á merkingu þeirra.

Nauðungarhjónaband

Fyrir nokkru gaf Jafnréttisstofa út bækling sem ber nafnið Réttur þinn.

[Bæklingurinn] er gefinn út á íslensku, ensku, pólsku, spænsku, thaílensku, rússnesku og arabísku. Í honum má finna ýmsar gagnlegar upplýsingar varðandi íslenskt samfélag og réttarkerfi. Upplýsingar um jafnrétti kynjanna, dvalarleyfi, hjónabönd, skilnað, forsjármál, umgengnismál, fjármál, ofbeldi í nánum samböndum og hótanir. Þar má einnig finna vísanir í frekari upplýsingar um aðstoð, svo sem símanúmer, heimilisföng og heimasíður ýmissa stofnanna og félagasamtaka.

Einhver benti á að aðgengi erlendra kvenna að bæklingnum væri takmarkaður, þar sem þeim væri í mörgum tilfellum meinað að fara út úr húsi. Það er eflaust eitthvað til í því, en ég efast um að það eigi við í því tilviki sem ég ætla að tjá mig um hér.

Samkvæmt 4. lið 28. greinar V. kafla Hjúskaparlaga getur annað hjóna krafist ógildingar hjúskapar síns ef það hefur verið neytt til vígslunnar.

Priyönku Thapa hefur verið synjað um landvistarleyfi á Íslandi þrátt fyrir það að hún eigi það á hættu að vera neydd í hjónaband snúi hún til heimalands síns, Nepals.

Útlendingastofnun setur hefðir heimalands hennar ofar íslenskum og virðist telja að það sé allt í lagi að neyða konur í hjónaband.

Nýlega sagði sænska dagblaðið Dagens Nyheter frá því að sænska stofnunin sem fer með svipað hlutverk og Útlendingastofun (Migrationsverket) mælti með hertum lögum gegn nauðungarhjónaböndum og hjónaböndum barna.

Í ritgerð til embættisprófs í lögfræði við Háskólann í Lundi, Svíþjóð skrifar Sara Willhager m.a. (lausleg þýðing mín fyrir neðan)

I flera internationella instrument fastställs att det är en mänsklig rättighet att själv få bestämma över äktenskapets ingående och att äktenskap därför endast får ingås med båda parters fria och fulla samtycke [...] Skyddet mot barn- och tvångsäktenskap utgörs idag också av att utländska barn- och tvångsäktenskap som huvudregel inte erkänns och att hindersprövning alltid ska se enligt svensk lag vid ingående av äktenskap inför svensk myndighet vilket innebär att 18 årsgränsen gäller föra alla oberoende av medborgarskap [...] Tidigare visades relativt stor hänsyn till främmande kulturers syn på äktenskapet och dess ingående men idag har lagstiftaren tydligt markerat att de enskildas mänskliga rättigheter kommer främst. 

Það er fest í fleiri alþjóðlega samninga að það eru mannréttindi að fá að ráða sjálf(ur) yfir því hvort maður gangi í hjónaband og að til hjónabands sé því einungis hægt að stofna með fríu og frjálsu samþykki beggja aðila [...] Vörnin gegn barna- og nauðungarhjónabandi felst nú á dögum líka í því að útlensk barna- og nauðungarhjónabönd eru að jafnaði ekki samþykkt og að könnunarvottorð skuli gefið út samkvæmt sænskum lögum við stofnun hjónabands fyrir sænskum yfirvöldum sem þýðir að 18-ára aldurstakmarkið gildir fyrir alla óháð ríkisfangi [...] Áður fyrr sýndu yfirvöld mikla tillitsemi til sýnar framandi menningarheima á hjónabandið og það að ganga í hjónaband en nú hefur löggjafarvaldið sýnt það greinilega að mannréttindi einstaklingsins eru í fyrirrúmi.

Það er sem sagt stór munur á því hvaða augum íslensk stjórnvöld og sænsk líta nauðungarhjónaband. Þess vegna sendi ég tölvuskeyti til Útlendingastofnunar, með afriti til innanríkisráðherra, forsætisráðherra, Forseta Íslands, Umboðsmanns Alþingis, forseta Alþingis, forseta allsherjarnefndar, Jafnréttisstofu og Amnesty International á Íslandi þar sem ég bið um greinargerð á því hvaða skilyrði fólk þurfi að uppfylla til að fá landvistarleyfi á Íslandi af mannúðarástæðum og hvort Útlendingastofnun líti á nauðungarhjónaband sem mannúðlega aðferð við að stofna hjónaband og ef það sé raunin, hver ástæðan sé fyrir ólíkum sjónarmiðum íslenskra og sænskra stjórnvalda.

Vaðið í bótum

Forstöðustýru Jafnréttisstofu finnst sérkennilegt að fólk fresti ekki barneignum í kreppunni. Hún lætur ennfremur hafa eftir sér að hún telji að einstæðar mæður eignist fleiri börn til að fá hærri bætur úr ríkiskassanum.

Kristín segir að leiða megi líkur að því að hluti einstæðra kvenna eignist börn til að fá hærri framfærslustyrk. Það sé eitthvað sem þyrfti að skoða mjög rækilega. Það sé auðvitað hugsanlegt. Einstæðar mæður fái fæðingarorlof í sex mánuði og margar þeirra með það lág laun að þær verði kannski ekki fyrir jafn mikilli skerðingu eins og ýmsir aðrir.

Mér finnst sérkennilegt að Kristín Ástgeirsdóttir berjist ekki frekar fyrir því að fleiri karlar fari í feðraorlof (pdf-skjal) í stað þess að ala á fordómum um einstæðar mæður.

ES. Fyrsta athugasemdin vakti mig til umhugsunar og ég ákvað að skipta orðunum fara með rökleysur um illan ásetning einstæðra mæðra út fyrir: ala á fordómum um einstæðar mæður. Mér þykir það lýsa skoðunum mínum betur, þótt ég standi við það að mér finnist það sem er haft eftir henni vera rökleysa.

Að vera herramaður

Þökk sé Pjattrófunum vitum við nú hvað gerir karlmann að sönnum herramanni.

Það liggur að mestu leyti í útlitinu (ekki við öðru að búast af þeim bænum); herramenn eru fínir í tauinu (klæðast ekki stuttbuxum). En þetta felst ekki bara í útlitinu. Herramenn halda dyrum opnum fyrir konur, og passa upp á að þær gangi ekki of nálægt götunni. Svo mega þeir ekki vera tilgerðarlegir. Kannski það mikilvægasta af öllu fyrir herramanninn er vinnan.

Það er greinilega ekki mikið mál að vera herramaður.

Tölfræðin er sérkennileg

Ég ætla ekki að rembast eins og rjúpan við staurinn í þessu máli en mér finnst það sérkennilegt að fólk haldi því sinkt og heilagt fram að tölfræðin á bak við greinina í Fréttatímanum sé sérkennileg. Eina tilraunin sem ég hef séð til þess að færa rök fyrir því að tölfræðin sé sérkennileg birtist í athugasemd á bloggi Evu Hauksdóttur [leturbreyting mín]:

Mér finnst reyndar liggja alveg í augum uppi hvað Egill á við með sérkennilegri tölfræði. Í þáttunum er m.a. fjallað um bókmenntir fyrri alda. Bókmenntir voru karlamenning og það getur nú varla talist sanngjarnt að ætlast til þess að í slíkri umfjöllun sé konum gert jafn hátt undir höfði og körlum. Eins er vafasamt að hengja manninn fyrir það að meirihluti ævisagna séu sögur karla. Það eru höfundar sem stjórna því um hvað þeir skrifa.

Ég settist því niður með listann og taldi einungis nöfn fólks sem fæddist um og eftir aldamótin 1900 (1899 fékk að fljóta með, það voru bara tvö nöfn). Niðurstaðan er þessi:

Konur	107	23%
Karlar	355	77%

Ef maður telur bara rithöfunda fædda eftir 1899 og gesti þáttarins (þ.e.a.s. ekki viðfangsefni ævisagna, sem Eva gagnrýnir) þá er niðurstaðan þessi (athugið að umfjöllunarefni Braga eru ekki tekin með í þessum tölum):

Konur	92	25%
Karlar	273	75%

Það er lengi hægt að leika sér með þessar tölur en ég held að hvernig sem þeim er snúið fer þetta allt á einn veg. Konur fá ekki þá umfjöllun í Kiljunni sem þær eiga skilið. Ég ætla ekki að tjá mig meira um þetta mál.

ES. Ég vil taka það fram, fyrst það virðist vera orðin viðtekin skoðun, að ekkert okkar sem skrifaði greinina í Fréttatímanum hefur farið fram á hengingu Egils Helgasonar. Honum hefur einungis verið bent á það að hlutfall kvenna í þættinum hans er óeðlilega lágt. Hafi hengingarólin einhvern tíma verið hengd um háls hans, er hann einn um það að herða hana. 

Frægar konur - og karlarnir þeirra

Ég hlustaði á Nordegren i P1 í bílnum á leiðinni heim í dag. Þar var verið að tala um það hversu merkilegt það væri að þegar frægar konur deyja þarf alltaf að taka það fram hvaða karla þær hafa verið viðriðnar. Sama ætti ekki endilega við um fræga karla.

Mér sýnast íslenskir fjölmiðlar vera sama marki brenndir. Sumir alla vega.

Skoðið líka wikipedia og berið saman greinar þar um til dæmis fræga leikara eða íþróttafólk. Þar er oftar en ekki tekið fram hverjum kona sé gift og hversu mörg börn hún eigi. Þessar upplýsingar sjást sjaldan á síðum um karlmenn. Ágætis dæmi um þetta eru sænsku wikipedia-síðurnar um Sönnu Lundell og Mikael Persbrandt.

Ef ég væri frægur myndi ég ekki hafa neitt á móti því að fólk vissi hver konan mín hafi verið og að ég hafi átt börn.

Mýtan um Mars og Venus

Gísli benti mér á grein á Pressunni. Hópur ástralskra vísindamanna hefur komist að því að konur og karlar hafa sömu eða svipuð gildi þegar kemur að samskiptum.

Hér er grein Karantzas et al. sem birtist í Australian Institute of Familiy Studies. Ég mæli með því að Hlín Einars lesi hana og skrifi um hana á bleikt.is. Hún gæti lært eitthvað af því.

Í niðurlagi greinarinnar stendur meðal annars þetta:

Furthermore, our findings suggest that any differences that may be identified between relationship partners should not be merely put down to stereotyped differences between the genders. Consequently, educators and therapists may need to think twice in proposing to couples that the source of their relationship differences is primarily the result of men and women thinking differently about relationships. Rather, points of difference for couples may be due to other reasons, such as people's differing personalities or cultural backgrounds.

Samkvæmt þessu er kenningin um að það sé eðlislægur munur á kynjunum röng og þá er, eins og Gísli bendir réttilega á, grundvöllurinn brostinn hjá síðum eins og bleikt.is og menn.is.

Um „ráð“ Ingu Hrannar

Hafið þið tekið eftir því að Pjattrófurnar eru næstum því hættar að fjalla um samskipti kynjanna? Núna eru eiginlega bara umfjallanir um snyrtivörur þar. Jú, og náttúrlega hönnun líka, sem er það sem gerir síðuna hálfáhugaverða ef eitthvað er. Reyndar skrifaði Gígí óskiljanlega færslu um það hvernig kona getur síkretað til sín karl, og klykkti út með orðunum

Vertu bara skapandi og jákvæð og hafðu þetta glaðleg tákn af pörum og áður en þú veist af… flýgur lítill feitlaginn Amor yfir höfði þér með spenntan boga.

Ef einhver getur sagt mér hvað þetta þýðir, má sá/sú gjarnan gefa sig fram.

Það er ekki hægt að segja um starfsfólk bleiks.is að það breyti um stíl. Þar sitja þau og dæla vitleysunni út á internetið eins og þau eigi lífið að leysa. Helgi Jean er samt of upptekinn núna við það að skrifa um allt fræga fólkið sem hann hefur hitt ... milli þess sem hann undirbýr nýju kallar.is-síðuna.

Inga Hrönn gefur lesendum til dæmis nokkur „ráð“ (ég skil ekki alveg hversvegna hún þurfti að setja gæsalappir utan um orðið, eins og að það sem hún skrifi sé eitthvað annað en ráð, lítur hún kannski á þetta sem lögmál?). Ráðin eru þrjú og mér finnast þau tvö síðustu mótsagnakennd.

Samkvæmt fyrsta ráðinu er heillavænlegt fyrir konu að hrósa karlmanninum sem hún er hrifin af. Það er ekki nóg að hrósa honum því samkvæmt öðru ráðinu (og nú þurfti ég að halda mér fast svo ég félli ekki í ómegin) er best „að hlæja eða brosa þegar strákur segir eitthvað fyndið (þó svo það sem hann segi sé ekki svo fyndið)“. Til þess að ganga í augun á karli þarf konan sem sagt að gera sér upp að henni finnist hann eitthvað skemmtilegur. Inga Hrönn reynir samt að bjarga sér fyrir horn með því að taka það fram að þetta eigi „ekkert við um alla stráka“ þótt „flestir kunni að meta það þegar stelpa sýnir áhuga á því sem þeir segja og sérstaklega þegar þær hlæja og brosa“. Einmitt. Það er gott að vita það. Þegar kona hlær og brosir að því sem ég segi, liggur eitthvað annað og meira undir en það að henni finnist ég skemmtilegur. Henni þarf ekkert endilega að finnast ég skemmtilegur; hún girnist mig! 

Það er með öðrum orðum sýndarmennskan sem er mikilvægust fyrir konur þegar þær vilja næla sér í karl. Nú kemur mótsögnin, því samkvæmt þriðja ráðinu er mikilvægt að vera „þú sjálf og ekki vera feimin við það að segja þínar skoðanir og standa fast á þínu“. Það er nefnilega þannig að þótt karlar kunni að meta það þegar konur sýna því sem þeir segja áhuga (þótt það sem þeir segja sé kannski ekkert sérstaklega áhugavert), þá kunna þeir líka að meta konur sem eru „ákveð[nar] og h[afa] skoðanir á hlutunum“.

Það skiptir engu máli hvort konan er undirförul eða hreinskilin. Ef karlinn sýnir henni ekki áhuga er hann bara „asni fyrir að taka ekki eftir [henni]!“

Og segið mér eitt, af hverju er alltaf talað um stelpur og stráka í þessum pistlum? Er verið að höfða til unglinganna sem lesa bleikt.is? Ef svo er, finnst mér að það ætti að setja aldurstakmark á síðuna.

Karlfemínistar

Furðulegt hvað það þarf lítið til þess að fá alla karlkyns femínista Íslands upp á móti sér. Það er engu líkara en að þeir þurfi að verja óðalið sitt (nú verð ég sakaður um að vera í typpakeppni, en áður en þið sakið mig um það skulið þið lesa setninguna vel og vandlega svo að þið séuð viss um að þið skiljið hana). Um leið og einhver kemur sem notar rótækari aðferðir en þeir, gera þeir allt sem þeir geta til þess að rakka persónuna niður. *Aumingja ég*

Í stað þess að svara því sem ég skrifa málefnalega, hefur það verið afgreitt sem skætingur, sem idjótísk viðspyrna. Ég hef verið sakaður um að mistúlka viljandi. Ég hef verið sakaður um að fara með rangfærslur. Ég hef verið sakaður um að vera hrokafullur. Ég hef verið sakaður um að vera yfirlætislegur og að stunda mansplaining. Og rúsínan í pylsuendanum, dramatíkin. Ekkert af þessu er gagnrýni á efnisinntök mín. Allt þetta er gagnrýni á persónu mína. Svo les maður þetta og þá er ekki aftur snúið. Sé maður karlmaður er vissara að vera ekkert að hafa skoðanir á jafnrétti kynjanna. Það endar bara illa. Ásetningur minn hefur með öðrum orðum aldrei verið neitt annað en illur.


Ef ég mistúlka viljandi, finnst mér furðulegt að svona margt fólk skuli komast að sömu niðurstöðu og ég.

Ég viðurkenni það fúslega að ég hefði getað sleppt því að kalla Júlíu Margréti velviljaða konu. Það var ekki meint sem smættun, það var ekki meiningin að niðurlægja hana, það var ekki meiningin að ráðast á persónu hennar. Ég biðst velvirðingar ef þessi tilvitnun var túlkuð þannig. Hefði ég verið kona hefði tilvitnunin (sem er tilvitnun í aðra konu) ekki verið afgreidd sem mansplaining. Það hefði ekki þótt neitt athugavert við hana. Það er ekki tekið út með sældinni að vera róttækur.

Ég ætla ekki að hafa skoðanir í dag og þið megið hafa skoðanir ykkar í friði fyrir mér.

Yfirlætislegt mansplaining

Ég fékk eitt það fallegasta hrós sem ég hef fengið núna rétt áðan. Bergsteini Sigurðssyni finnst það sem ég skrifa vera yfirlætislegt mansplaining. 

Ég átti von á þessu. Það er nefnilega þannig að þegar fólk fer yfir einhverja fyrirfram ákveðna línu leita aðrir að skýringum fyrir því hvers vegna. Karlmaður getur ekki verið einlægur femínisti. Það er mansplaining.

Ég hugsaði um þetta um daginn. Hvað ef það sem ég skrifa hérna verður túlkað sem mansplaining? Þá hætti ég. Þessi gagnrýni á nefnilega alveg örugglega rétt á sér, en það hefur aldrei verið ásetningur minn að vera yfirlætislegur. Ég hef heldur reynt að vera einlægur.


En hvað er mansplaining? Það eru niðurlægjandi, ónákvæmar útskýringar sem eru settar fram af miklu öryggi og vissu um að sá sem útskýrir hafi rétt fyrir sér, af því að hann er karlmaður.

Ég leyfi ykkur að dæma, en ég hef af öllum mætti reynt að vera ekki niðurlægjandi og ekki persónulegur. Ég hef gagnrýnt röksemdafærslur og reynt að benda á hvar röksemdafærslurnar ganga ekki upp. Ég hef reynt að sneiða hjá ónákvæmum skýringum, en ég neita því ekki að það sem ég hef skrifað hef ég skrifað af miklu öryggi. Það sem ég hef skrifað eru einfaldlega skoðanir mínar og þær falla eins og allt annað í misjafnan jarðveg. En þær eru ekki mansplaining.


Ég hef aldrei reynt að leyna því hver ég er, það er nógu margt fólk í kring um mig sem hefur vitað það allan tímann hver ég er. Ég lofaði samt sjálfum mér að ég myndi hætta þessu um leið og einhver myndi tengja þessa síðu réttu nafni mínu. Það hefur nú gerst en ég ætla ekkert að hætta. Mér er skítsama þótt einhverjum öðlingi þyki það sem ég skrifa vera yfirlætislegt mansplaining.

Kynleg Kilja

Ég held að það sé margt til í því sem kunningjakona mín skrifaði mér (og öðrum sem höfum verið viðriðin Kilju-bréfið). Hún skrifaði:

Alltaf skal einhver velviljuð kona koma körlunum til varnar.

Júlía Margrét Alexandersdóttir, sem er áreiðanlega mjög velviljuð, skrifar grein í Frétttablaðið í dag. Það fyrsta sem mér datt í hug eftir að hafa lesið greinina var: „Aumingja Egill að þurfa að lenda í þessu einelti ...“.

Það er ýmislegt athugavert við það sem Júlía Margrét skrifar:

1. „Það má deila á þessa aðferðafræði þótt ég efi ekki niðurstöður“

Þetta hafa margir sagt síðan greinin okkar birtist í Fréttatímanum, en enginn hefur getað sagt okkur það nákvæmlega hvað er að aðferðafræðinni. Ef þáttafærslurnar gefa ekki rétta mynd af því hvað gerist í þáttunum, þætti mér réttara að gagnrýna Egil Helgason fyrir að vera jafnkarllægur í þáttafærslunum sínum og raun ber vitni. Það er ekkert að aðferðafræðinni.

2. „Góður þáttur Sigríðar Pétursdóttur, Kvika, er í eftirlæti undirritaðrar. Kvikmyndasagan er hins vegar sama marki brennd og bókmenntafortíðin; karlmenn eru þar í aðalhlutverki og þrátt fyrir mjög góða þátttöku kvenna í setti Sigríðar eru karlmenn þar eflaust í meirihluta séu viðfangsefnin dregin með í sama pott með sama hætti.“

Er þetta ekki alveg týpískt? Alltaf þegar karlmenn eru gagnrýndir þarf að draga fram einhverja konu og benda á að hún hegði sér nú fjandakornið alveg eins! Þessi samlíking er ekki einungis fáránleg; hún er kolröng. Frá áramótum hefur Sigríður rætt við átta konur og tíu karla. Hlutföllin eru sem sagt 45/55. Ég myndi telja það öllu jafnara kynjahlutfall en 23/77. Sigríður tekur þar að auki meðvitaðar ákvarðanir til að jafna hlut kynjanna í þáttum sínum. Það verður seint hægt að segja það um Egil Helgason.

3. „Fljótlegast í þessu öllu, er að líta hvorki til hægri né vinstri og beina spjótum að þáttastjórnandanum. Ég held þetta sé hins vegar kjörið tækifæri til að staldra við og velta við margfalt fleiri steinum. Í hvaða röð viljum við breyta þessu - eigum við að byrja á egginu eða hænunni. Ef Egill er bakarinn eru bókaútgefendur smiðirnir, sem stjórna því hvað kemur út.“

Við litum alltsvo hvorki til hægri né vinstri, beindum spjótunum að þáttastjórnandanum, hengdum bakara fyrir smið, veltum vitlausum steinum og byrjuðum á egginu (fyrirgefið háðsglósuna, ég stenst bara ekki mátið ... ef ég hefði bara haft 390 orð, þá hefði ég kannski látið eina myndlíkingu duga). Aumingja Egill ... Hann er bara að endurspegla raunveruleikann í þáttunum sínum. Hversu lengi ætlum við að leyfa körlum að nota þessa afsökun til þess að sporna við auknum réttindum kvenna? Þetta er rangt og ég er viss um að ef Júlía Margrét veltir því aðeins betur fyrir sér kemst hún að sömu niðurstöðu og við. Bókmenntaþátturinn Kiljan endurspeglar ekki raunveruleika íslensks bókmenntalífs. Hann endurspeglar karlkynshluta íslensks bókmenntalífs. Það er hins vegar alveg rétt að það má velta fleiri steinum. Okkur fannst bara brýnt að byrja þar sem kynjamismununin var sem augljósust. Það ætti líka að vera deginum ljósara að það er þáttastjórnandinn sem ákveður hverjir mæta í þáttinn hans og það er þáttastjórnandinn sem getur tekið meðvitaða ákvörðun um að gera báðum kynjum jafnhátt undir höfði þótt þeim sé kannski ekki gert það annars staðar í þjóðfélaginu. Það kallast að sýna gott fordæmi.

Vindmyllan Egill Helgason

Ég ætlaði að vinna mig í gegn um „svarbréf“ Egils Helgasonar en ég nenni því ekki. Það er ekki orðum eyðandi á svona fólk.

Þar að auki er Kristín Jónsdóttir, Parísardama búin að skrifa alveg ágætis pistil um „svarbréfið“. Ég læt þau orð lifa óáreitt í stað þess að bæta einhverju rugli við sjálfur. Með einni undantekningu.

Egill Helgason heldur því fram að „í [greininni sé] beinlínis hvatt til þess að [hann] sé rekinn.“ Hefði Egill Helgason lesið greinina, hefði hann komist að því að það er hvergi farið fram á það að honum verði vikið úr starfi. Það stendur orðrétt:

Við teljum að ef ritstjóri þáttar getur ekki framfylgt landslögum [...] þá sé hann ekki hæfur í starfið. [Leturbreyting mín]

Lykilorðið er háttarsögnin „geta“. Þetta snýst með öðrum orðum um getu Egils Helgasonar til að framfylgja jafnréttisáætlun RÚV (og jafnréttislögum). Geti hann framfylgt þeim, er hann hæfur, geti hann það ekki, er hann óhæfur. Niðurstaðan er einföld. Það er alfarið í höndum Egils Helgasonar sjálfs að sýna fram á það að hann sé hæfur í starfið. Lokaorðin í „svarbréfi“ hans sýna það hins vegar og sanna að hann hefur engan áhuga á því. Hann hefur þar með dæmt sjálfan sig óhæfan.

Ég held að það hefði verið affarasælla fyrir Egil Helgason að setjast niður og hugsa málið áður en hann hljóp upp til handa og fóta, dró umræðuna (með hjálp Jakobs Bjarnars Grétarssonar) niður á persónulegt, lágkúrulegt og ómálefnalegt plan, og byrjaði að væla í annarra kommentakerfum.

Kiljan og konurnar

Sprengjan féll í gærkvöldi og springur vonandi í dag.

Fréttatíminn er nefnilega kominn út og á blaðsíðu 31 er grein sem tuttugu og sjö manns skrifa undir, karlar og konur, áhugafólk um bókmenntir og jafnrétti.

Meðal þeirra sem skrifa undir skjalið er Sigurbjörn (eða alter egó Sigurbjarnar öllu heldur). Greinin fjallar um kynjabundið misrétti í þættinum Kiljunni sem RÚV sendir út og eru viðbrögð við dræmum undirtektum sem við sem höfum skrifast á við Egil Helgason höfum fengið.

Það er hægt að ná allan Fréttatímann hér og PDF-útskrift af bréfinu er hér.

Stuðboltakveðjur!

ES. Egill Helgason heldur að hann svari greininni þegar hann skrifar „um kynjahlutföll í bókmenntaheiminum“. Enn á ný sýnir hann að hann skilur hreinlega ekki hvað við erum að fara fram á. Við erum ekki að tala um kynjahlutföllin í bókmenntaheiminum. Við erum að tala um kynjahlutföllin í Kiljunni. Við erum að tala um að karlar fá meiri umfjöllun en konur.

En í alvöru talað, Egill. Áttu við að Gerður Kristný hefði bara átt að halda kjafti og vera þakklát fyrir að hafa fengið jafnmikla umfjöllun í Kiljunni?
Svo má nú bæta því við að í hópi þeirra fimm „Nýhílista“ (mér skilst að sé búið að leysa þann félagsskap upp) sem skrifa undir greinina eru hvorki meira né minna en þrjár konur.

Þar að auki fer hann með rangt mál í þessu blessaða bloggi sínu, en ég ætla að leyfa öðrum að tjá sig um það.

Svar Egils sýnir og sannar að hann hefur engan áhuga á því að hlusta á skoðanir annars fólks, hvað þá taka til sín réttmæta gagnrýni.

Konur í Kiljuna! - Annar hluti

Sigrún Stefánsdóttir svaraði mér. Hún treystir Agli Helgasyni „til þess að gæta jafnvægis milli kynjanna eftir því sem mögulegt er hverju sinni“.

Ég skil þetta svo að henni sé skítsama þótt Egill tali bara við og um karla í þáttunum sínum.

Þess vegna svaraði ég henni:

Konur í Kiljuna!

Sigurbjörn hefur sent umsjónarmanni Kiljunnar og dagskrárstjóra Ríkisútvarpsins tölvuskeyti:

Ég fylgist spenntur með svörunum!

Og þau létu ekki á sér standa, Egill Helgason er greinilega skjótur til svara þegar maður snertir viðkvæman punkt. Hann heimilar þó ekki birtingu á svörum sínum en þau eru því miður á eina leið.

Egill hefur miklar áhyggjur af því hversu lítið sést til gamals fólks í sjónvarpinu svo hann ætlar að bæta úr því í kvöld með því að ræða við einhvern níræðan karl. Svo segist hann ekki vilja svara neinu öðru fyrr en ég geri betur grein fyrir mér (eins og þess þurfi, það ættu nú flestir að vita núorðið hver ég er, djók ... eða ég vona ekki). En Egill Helgason er alla vega ósammála því að hlutfall kvenkyns viðmælenda í þættinum hans fari aldrei upp fyrir 15%. Ég skora á hann að gera betur grein fyrir máli sínu!

Í kvöld verður bara rætt við karla.
2. mars var ein kona viðmælandi, annars var bara rætt við og um karla.
23. febrúar var ein kona viðmælandi, annars var bara rætt við og um karla.

Ég gæti alveg haldið áfram en niðurstaðan yrði bara sú sama: Hlutfall kvenkyns viðmælenda í sjónvarpsþættinum Kiljan er mjög lágt og Ríkisútvarpinu til háborinnar skammar. Sem ríkisstofnun er Ríkisútvarpið bundið af jafnréttislögum og ég gæti helst trúað því að Egill Helgason brjóti þau ansi duglega við val sitt á viðmælendum. En ég er ekki löglærður maður svo ég læt aðra um að dæma það.

Guðný er brjáluð!

Guðný er rosalega reið. Hún er alveg brjáluð bara.

Guðný skilur nefnilega „ekki fólk sem hefur sig í að hafa skoðanir á öllu“.

Fólk sem hefur skoðanir er „bandbrjálað“, eins og Guðný, nema munurinn er að Guðný nennir ekki að hafa skoðanir á neinu, ekki einu sinni Icesave. Samt hefur hún skoðanir á öllu. Hún er orðin svo þreytt á femínistunum og krossferð þeirra gegn blaðurbloggunum að hún vill helst af öllu bara leggja sig. Hún getur ekki ímyndað sér annað en að það krefjist mikillar orku og tíma að hafa aðrar skoðanir en hún. Það þarf reyndar ekki að hafa aðrar skoðanir en hún, það er nóg að hafa skoðanir, og Guðný missir allan mátt. Guðný, fáðu þér lýsi og þú hressist vonandi aðeins.

Jæja, svo eigum við að vorkenna Guðnýju aðeins. Ekki nóg með að helvítis femínistarnir séu á hælunum á henni eins og híenur,  það er svo óskaplega mikið að gera hjá henni við að skrifa pistla fyrir drottningarnar að hún hefur ekki fengið að sjá systurdóttur sína í tvær vikur! Hvernig fer Guðný að þegar hún eignast börn sjálf? Nei, annars ... hún ætlar ekki að eignast börn. Hún hefur ekki tíma til þess. Guðný ætlar að ættleiða.

Á meðan stjórnmálamennirnir leysa Icesave (þótt Guðnýju finnist þeir kannski ekkert standa sig neitt rosalega vel) og femínistarnir (sem Guðnýju finnst að mættu kannski fussa og sveia aðeins minna) berjast fyrir réttindum hennar, vill Guðný nota frítímann í eitthvað uppbyggilegra en gagnrýni. Hún vill skemmta sér. Hún vill eiga kökuna og éta hana líka.

Guðný, ég hlæ.

Rósa Björk elskar karlmenn

Er það ekki alveg með ólíkindum að vefur sem kallar sig vef fyrir drottningar skuli innihalda jafnmikið kvenfjandsamlegt efni og bleikt.is? 

Nýjasta dæmið er pistill Rósu Bjarkar um það af hverju hún elskar karlmenn. Í upphafi dettur manni helst í hug að Rósa Björk sé að skrifa einhvern óskalista. Óskalista yfir það hvað hún vill fá í afmælisgjöf. Hún heldur að hún sé að lýsa sjálfri sér, en í raun og veru er hún ekki að gera neitt annað en að lýsa því sem hún vill helst vera en getur aldrei orðið. Niðurstaðan er sorglegri en orð fá lýst.

Rósu Björk dreymir um að verða lesbía, henni gengur svo illa að lokka til sín karlmenn. Það er líka „miklu auðveldara að vera með konu“. En hún myndi ekki sætta sig við hvað sem er, kærastan yrði að vera svipuð í vextinum og geta lánað henni fötin sín og sminkið sitt. Það er greinilegt hvað „samband“ gengur út á fyrir Rósu Björk. Það sem er svo frábært við lesbíur er að ef þær hafa ekki sömu áhugamál geta þær þá allavega málað sig saman og mátað föt fyrir hvor aðra og farið saman á klósettið. Hei! Kúkum í kross!

En það fylgir böggull skammrifi eins og svo oft áður. Konur tuða og konur þola ekki, eins og við vitum öll ... eða var það ekki?, að heyra aðra konu tuða, hvað þá að láta aðra konu skipa sér fyrir verkum. Hver vill hanga með einhverja gjammandi gelgju utan á sér?

Hvernig í andskotanum Rósu Björk tekst að komast að þeirri niðurstöðu sem hún kemst að út frá þessum lýsingum er mér gjörsamlega ómögulegt að skilja. Hún kemst að þeirri niðurstöðu að vegna þess að konur tuði og gjammi, þá elski hún karlmenn og gæti ekki verið í sambandi með konu.

Það er ekki eins og þessar lýsingar og frumlega niðurstaða hafi verið nóg. Rósa Björk þarf nefnilega að sannfæra okkur um að hún hneigist raunverulega heldur til karla en kvenna. Það liggur við að maður sé fullur eftirvæntingar, eftir þessar ótrúlegu lýsingar á kvenfólki, iðar maður allur í skinninu að fá að vita hvað það sé í fari karlmanna sem er svona æðislegt. Svekkelsið er jafnmikið og eftirvæntingin ... Ég nenni ekki að fara yfir öll atriðin, þau eru sum hver svo hallærisleg að þau eru ekki svara verð.

Jú, „[k]arlmenn eru yndislegar verur“. Það er svo æðislegt þegar þeir opna sig og sýna tilfinningar. Þeir mega samt ekki sýna meira en bara hæfilega mikið af tilfinningum. Hér kemur fram gamla alfa- og betakarlastaðalímynd Hlínar Einars. Karlar mega opna sig upp að vissu marki, en það er eins gott fyrir þá að vera ekkert að opna sig allt of mikið, því annars eru þeir aumingjar.

Karlmenn eru svo sterkir. Þeir geta allt og það er svo gott að geta leitað til þeirra þegar konur geta ekki opnað sultukrukkur eða kókflöskur. Svo er náttúrlega nauðsynlegt að hafa karlmann til þess að bora og gera við hluti. Maður veltir því fyrir sér hvort karlinn geti ekki gert neitt annað heima en að bora í vegg og opna sultukrukkur. Hvað á hann að gera þess á milli? Lyfta lóðum eða hanga í tölvunni?

Karlar kunna betur að keyra bíl en konur. Punktur. Það þarf „ekkert að rökræða það neitt“. Þetta kalla ég Pjattrófusyndrómið. Það að yfirfæra eigin skoðanir og hæfileika yfir á allar konur. Rósa Björk er kannski ekkert sérstaklega góður ökumaður og á það til að villast. Hún réttlætir það fyrir sjálfri sér með því að telja sjálfri sér í trú um að svona illa sé farið fyrir öllum konum. Þá get ég ekki annað, Rósa Björk, en bent þér á að allar, eða áreiðanlega allflestar, rannsóknir sem hafa verið gerðar á umferðaröryggi benda til þess konur séu betri ökumenn en karlar. Ég ætla leyfa mér að stinga upp á því við þig að áður en þú skrifar jafnáberandi vitleysu næst að þú hringir í eitthvert tryggingafélaganna og spyrjist fyrir um það hvort fleiri konur eða karlar valdi umferðarslysum og hvort fleiri konur eða karlar deyi í umferðinni.

Það er auðveldara að eiga við karla, þeir eru svo úrræðagóðir. Við karlar getum dregið ykkur „kve[n]fólkið niður á jörðina“ þegar þið miklið „óvart“ fyrir ykkur vandamálin. Hvað þýðir þetta: Jú, þegar konur hafa áhyggjur, er það óvart, og þá er gott að hafa karlmann sér við hlið sem getur útskýrt þetta fyrir konunni. Þetta kallast að gera lítið úr tilfinningum, og er yfirleitt álitið vera gróft andlegt ofbeldi.

Svo eru karlar svo duglegir að sjá fyrir fjölskyldunni. Þeir eru svo vinnusamir og duglegir og eiga ekkert annað en hrós skilið fyrir það hversu mikið þeir þræla sér út. OK, nú vitum við hvers vegna karlar þurfa ekki að taka að sér önnur heimilisverk en að bora í vegg og opna sultukrukkur. Þeir eru í vinnunni. En ... Bíddu nú hæg! Lifir þú á fimmta eða sjötta áratugnum? Eru þeir karlar sem sjást varla heima hjá sér betri karlmenn en þeir sem vinna átta tíma vinnudag og sjá þar að auki um heimili og börn til jafns við eiginkonu sína? Er sá karl sem kemur heim og leggst með tærnar upp í loft og bíður eftir kvöldmatnum betri maður en sá karl sem tekur að sér að elda mat og setja í uppþvottavélina þegar hann kemur heim úr vinnunni? Raunveruleiki þinn er svo fjarri raunveruleika þess sem má kalla „venjulegt fólk“ að þú hefur gjörsamlega fyrirgert rétti þínum til að hafa skoðanir á svona hlutum. Það sem þú skrifar er ekki bara sorglegt, subbulegt og særandi. Það jaðrar við forheimsku.

Konur finna fyrir svo miklu öryggi í návist karlmanna. Það held ég að ég geti sveiað mér upp á að lesbíur finni fyrir öryggi hvor hjá annarri. Það held ég að ég geti sveiað mér upp á að tveir karlar geti fundið fyrir öryggi í návist hvors annars án þess að það þurfi að vera eitthvað kynferðislegt. Staðhæfingin að konur þurfi karlmann sér við hlið til að vera öruggar hefur þegar verið dæmd ómerk.

Karlmenn eru þolinmóðir, þeir meina það sem þeir segja og þeir lykta vel. Allt eru þetta einstaklega jákvæðir eiginleikar, en ég velti því fyrir mér hvað sé sérstaklega karlmannlegt við þá. Það þætti varla saga til næsta bæjar þótt kona væri þolinmóð. Ætli myndi ekki hrikta í mörgum stoðum ef konur meintu ekki það sem þær segja? Flestar konur sem ég þekki lykta ekkert sérstaklega illa.

Besti eiginleiki karla er samt öryggistilfinningin sem þeir veita konum. Það skiptir engu máli hversu óöruggir þeir eru sjálfir, þeir hafa lag á því að blekkja konur svo þær haldi að allt sé í lagi. Ég er ekki viss um að Rósa Björk átti sig á því hvað hún skrifar. Samkvæmt henni er einn besti eiginleiki karla sá hversu undirförulir þeir eru. Það er virkilega eiginleiki sem er eftirsóknarverður eða hitt þó heldur.

Rósa Björk elskar alltsvo karla vegna þess að þeir eru svo lævísir og vegna þess að þeir kunna að vefja henni um fingur sér. Ég held að pistill Rósu Bjarkar segi meira um þá karlmenn sem hún umgengst en um karlmenn í heild sinni. Ég held að Rósa Björk ætti að líta sér nær áður en hún heldur áfram að yfirfæra eigin reynslu og skoðanir yfir á aðra. Ég held að hún ætti að leggja staðalímyndir sínar á hilluna og snúa sér að einhverju öðru en því að skrifa pistla á Netið.

Yfirlýsing

Bara til að hafa það á hreinu, þá fjalla sjö af átján færslum sem ég hef skrifað hér um Margréti Hugrúnu Gústavsdóttur eða Pjattrófurnar. Það er innan við 40%. Meira en 60% af því sem ég hef skrifað fjallar þar af leiðandi um eitthvað annað, til dæmis Hlín Einars, bleikt.is, Öðlingspistla, Tobbu Marinós, og svo fram eftir götunum. Þar að auki hafa pistlarnir þar sem annað hvort Margrét Hugrún eða Pjattrófurnar eru nefndar, fjallað um ýmisleg önnur brýn málefni sem hún og stöllur hennar mættu alveg velta aðeins fyrir sér áður en þær hlaupa upp til handa og fóta.

Ef Margrét Hugrún heldur að ég sé einhver „net-eltihrellir“ eða að ég hafi Pjattrófurnar eitthvað meira á heilanum en einhver annar, hefur hún misskilið tilganginn með þessari síðu fullkomlega.

Í staðinn fyrir að hóta fólki líkamsmeiðingum ætti hún kannski heldur að taka til sín þá gagnrýni sem er beint til hennar og svara málefnalega (sem ég hef enga trú á að hún hafi hæfileika til að gera, því miður).

Konur í fjölmiðlum

Það kemur betur og betur í ljós að Margrét Hugrún Gústavsdóttir hefur hvorki húmor fyrir sjálfri sér, né hæfileikann til að taka til sín gagnrýni.

Það síðara lýsir sér best í því að hún leyfir fólki ekki að skrifa athugasemdir á blogginu sínu og því að hún líkir þeim sem gagnrýna hana við „sn[í]kjudýr“ ... það er heldur málefnalegt, eða hitt þó heldur. Í ofanálag er hún svo vænisjúk að hún heldur að ég sé Hildur Knútsdóttir, eitt það mesta hrós sem ég hef fengið síðan ég byrjaði að skrifa þetta blogg.

Í tilefni þess ætla ég að birta skjáskot af bloggfærslunni sem hún eyddi um daginn. Hún er líka til á vefþjónum google ef einhver skyldi efast um tilvist hennar.

Það vakna heldur en ekki margar spurningar við lesturinn ekki síst sú hver raunveruleg ástæða þess að Margrét Hugrún fjarlægði færsluna hafi verið. Var henni skipað að eyða henni?

Það sem mér finnst samt einna athyglisverðast er það að hún, sem á einstaklega erfitt með að taka til sín gagnrýni, vílar ekki fyrir sér að gagnrýna aðra. Hún setur samasemmerki á milli áhugamála sinna og áhugamála allra kvenna. Hún hefur áhuga á útliti og tísku, ergo allar konur hafa áhuga á útliti og tísku. Hún setur samasemmerki á milli þess að hún sé kona og þess að Pjattrófurnar hafi verið færðar neðar á forsíðu Eyjunnar (í staðinn komu tveir miðaldra karlpungar sem hafa gaman af því að slúðra og bera út róg um annað fólk).

Það er vissulega ástæða til þess að hafa áhyggjur af því hversu sjaldan konur eru teknar tali í fjölmiðlum. Hvernig stendur til dæmis á því að aðeins 10-15% viðmælenda í þáttum eins og Kiljunni eru konur? Það sem er kannski stærsta áhyggjuefnið er það að það er eins og Margrét Hugrún haldi að þáttur kvenna í fjölmiðlum aukist í jöfnu hlutfalli við það hversu margar bloggfærslur Pjattrófurnar skrifa.